28/02/2011

Bed & breakfast voor bijen en andere insecten

Als je rekening houdt met volgende aandachtspunten, kan je je tuin omtoveren tot een gastvrije woonplaats voor bijen. Dat zegt Zwinbioloog Kris Struyf. Hier volgen zijn tips in dat verband.

Gebruik geen pesticiden
De meeste pesticiden – zelfs al beschrijft men de werking als ‘selectief’ - hebben een negatieve bijwerking, ook op bijen. Bij de omschakeling van een klassieke tuin naar een meer ecologische tuin, krijgen veel meer soorten dieren –groot en klein -een kans om er te leven. In zo’n ecologische tuin houden alle soorten mekaar in een natuurlijk evenwicht, zodat er geen plagen ontstaan en er geen insecticiden nodig zijn.


Zorg voor veel nectar en stuifmeel.

Bijen voeden zich met stuifmeel en nectar. Het stuifmeel hebben ze nodig als eiwit- en mineralenbron en de nectar voor hun energievoorziening. Op de volgende reeks borden stellen we kruiden, struiken en bomen voor die veel nectar en stuifmeel produceren. Het zijn dus zeer geschikte soorten om aan te planten in een bijenvriendelijke tuin. Het stuifmeel en de nectar die deze planten produceren, zijn bovendien gemakkelijk bereikbaar voor de bijen. Dat is belangrijk, want vele huidige cultuurvariëteiten van tuinbloemen zien er wel mooi uit, maar hebben geen stuifmeeldraden meer of hebben nectarklieren die voor bijen onbereikbaar zijn. Meer info vind je op
www.west-vlaanderen.be/ecologischetuinen

Maak een insectenhotel.
Twee derde van de solitaire bijen maken nestgangen in de grond. Die kunnen tot 1 meter diep gaan. Je vindt ze in wegbermen, duinovergangen, op de heide, maar ook in de zandvoegen van voetpaden en opritten. De andere soorten maken gebruik van bestaande holten in hout, in bomen, in stengels –zoals riet, jasmijn, vlier, braam en framboos -of in spleten van raamkozijnen en muren. Tegenwoordig worden gebouwen zodanig afgewerkt dat er haast geen gaatjes of spleten meer zijn. Holle stengels -afgestorven plantenmateriaal -worden meestal op het einde van het groeiseizoen gemaaid en afgevoerd. Zo vinden solitaire bijen steeds minder gemakkelijk nestgelegenheid.

Met een beetje creativiteit en wat werk, kan je met snoeimateriaal uit je tuin en wat overschotten van bouwmaterialen, een prachtig insectenhotel neerzetten.
Het is een stapeling van allerlei verschillende materialen die hol zijn. Zorg ervoor dat het hotel ook beschut is tegen regen en wind. Onder een dakgoot, tegen een naar het zuiden gerichte muur, is een ideale plek.

Bouwtip 1 : Houten blokken
Kies een harde houtsoort zoals eik. Dat materiaal gaat vele jaren mee. Gebruik blokken hout van ongeveer 20 cm dik. Boor met tussenafstanden van 2 cm gaten met een doorsnee van 2 tot 8 mm. Boor de gaten een klein beetje schuin omhoog. Zo kan er geen water inlopen. De gaten mogen tot 15 cm diep zijn. Dieper gaan de bijen niet. Zorg ervoor dat de achterkant van de geboorde gang dicht blijft. Schuur bij de ingang de splinters weg. De solitaire bijen en wespen hebben daar een hekel aan. Plaats de blokken op een warme en tegen de regen beschutte plaats. Aan de zuidkant, uit de wind, is ideaal. De blokken moeten eind februari opgehangen worden. De eerste soorten komen immers reeds in het vroege voorjaar uit hun winterschuilplaats te voorschijn. Hang bij voorkeur meerdere blokken op. De gangen van één blok worden immers snel door verschillende soorten opgevuld. Er is dat geen nestplaats meer over voor de soorten die pas later in het jaar actief worden.

Bouwtip 2 : Stengels
Gebruik stengels van braam, framboos, vlier, jasmijn , riet en roos. Bamboe is ook geschikt, maar moet gezaagd worden. Knip of zaag de stengels in lengten van 20 cm. Knip of zaag ze telkens achter een knoop af. Zo zijn ze aan de achterkant dicht.
Maak van de stengels een bundel. Deze kan verticaal of horizontaal op een zonnige plaats opgehangen worden, of tussen andere holle materialen en houtblokken gestapeld worden. De solitaire bijen en wespen knagen het merg van de stengels er zelf wel uit.

Bouwtip 3 : Zand, leem, mergel, stenen
Bedek een open, zonnige plek in de tuin met een dikke laag zand. Er zijn veel solitaire bijen en wespen die daarin nestgangen maken. Maak bij aanzienlijke hoogteverschillen steile taluds met leem, mergel of klei. Zo’n steile rand is ook geschikt als nestplaats voor solitaire bijen en wespen. Gebruik bij de aanleg van een klinker- of kasseipad geel zand en hou een ruime voeg tussen de stenen. Plaats het insectenhotel op een zonnige, tegen wind en regen beschutte plaats.