Knokke-Heist zal de komende jarenbouwen aan de toekomst. Letterlijk. Aan de hand van maquettes, plannen en filmpjes brengen Steven Holl, Zaha Hadid, Jacob & Macfarlane, West 8, Buro II, Panamarenko en anderen hun toekomstige plannen in beeld. Je kan ze vanaf nu bekijken in het Cultuurcentrum Scharpoord, Meerlaan 32, 8300 Knokke-Heist .
Datum: 26/10/2009 – 10/10/2010 , 10 tot 19 uur. Toegangsprijs: 2 euro
Contact: cc.ticket@knokke-heist.be, 050 630 430
Tip van de sluier gelicht
Deze tentoonstelling is uniek. In de lente van deze eeuw wil Knokke-Heist de bakens uitzetten voor de volgende generaties. Het gemeentebestuur wil aantonen dat de traditie van respect en zorg voor heden en toekomst samengaat met gedurfde en boeiende transformaties van het landschap in al zijn kenmerken. Wil Knokke-Heist staan voor zijn huidige en toekomstige bewoners, bezoekers, planten en dieren, dan kan het niet blijven stilstaan. Evolueren is niet enkel een noodzaak, maar evenzeer een artistieke opgave.
Aansluitend op de gevleugelde uitspraak van Winston Churchill ‘Eerst bouwt de mens de muur, daarna bouwt de muur de mens’ wil Knokke-Heist in deze tentoonstelling de permanente zorg voor de kwaliteit van leven en de leefomgeving duiden. Deze zorg voor de leefomgeving voor de toekomstige generaties is te verklaren doordat onze leefomgeving erg bepalend is voor onze kwaliteit en wijze van leven.
Niet zozeer de projecten op zich zijn belangrijk, wel de sfeer en de ambiance die ze uitstralen. Ze stralen een geloof in de toekomst uit, een geloof in het ‘savoir vivre’ en in een kwaliteitsvol wonen in al zijn vormen.
Ze geven de stedelijke, landschappelijke en infrastructurele transformaties aan op verschillende plekken in Knokke-Heist. Puntsgewijze ingrepen met impact op regionale, nationale en internationale uitstraling. Het ambitieniveau ligt hoog, de uitdagingen zijn dan ook bijzonder boeiend.
Binnen het dynamische private bouwgebeuren in onze gemeente heeft het gemeentebestuur zelf initiatief genomen op gronden van de gemeente en direct de lat heel hoog gelegd. Getuige hiervan: het bijgestuurde Casinoproject van Steven Holl op basis van het windtunnelonderzoek en het project van Zaha Hadid voor de stationsomgeving van Heist. In navolging hiervan heeft de vzw Gezondheidszorg Oostkust de eer om zijn schitterende nieuwe ziekenhuiscampus voor te stellen.
De steden waarvan we het meest houden mengen gebouwen met verschillende functies zoals residentieel, commercieel, handel en ontspanning. Vanaf het begin is Duinenwater ontworpen
met deze principes van een traditionele, ‘menselijke’ buurt.
Steden gaan over mensen en de bedoeling van Duinenwater is om duurzame plekken te creëren: op menselijke maat, robuust met prachtige pleinen en gebouwen, afwisseling en keuze, een gevoel van plaats om erbij te horen, met de kans van de verrukking en de verbazing.
Soms wordt een langzame gebogen laan als metafoor gebruikt voor een betere manier van leven. Het is een manier van leven ontworpen om mensen uit hun auto’s te halen en te laten deelnemen aan het gemeenschapsleven. Het is een manier van leven in harmonie met de buren en de omgeving. Een buurt en een gemeenschap creëren is meer dan plaats delen. In gemeenschap leven is elkaar begroeten, samen eten en gevoelens delen, wijn drinken, parasols en banken.
Duinenwater stimuleert je om de buren te ontmoeten in het boothuis aan de vijver en dan terug te wandelen, om een koffie te drinken in de krantenwinkel op het pleintje of om een partijtje golf te spelen. Gemeenschap is wat er gebeurt als mensen tezamen leven, in plaats van net naast elkaar.
Het masterplan, opgemaakt door het gemeentebestuur en het architectenbureau Arcas Groep past de traditionele technieken van stadsplanning toe die hun succes hebben bewezen in Het Zoute en Duinbergen.
Mooie publieke ruimtes en een kleinschalige bebouwing creëren een groene buurt op schaal van de voetganger. De volledige wijk is opgebouwd rondom de bestaande vijver, en de verschillende voet- en fietspaden lopen naar de golf, het stadsrandbos, de Lakeclub, het zwembad, maar ook naar het centrale dorpsplein met de winkels.
Duurzaam ontwerpen betekent dat gebouwen zich integreren met het landschap errond. Gebouwen staan gegroepeerd en brede trottoirs omzoomd met bomen laten de bewoners toe om overal te lopen.
De architectuur weerspiegelt ook een onderliggende humanistische filosofie. Wars van stilistische modes wordt een traditionele soberheid gecultiveerd met een duidelijk natuurlijk karakter. Als duidelijk herkenningspunt en volgens de kusttraditie krijgen de gebouwen hun overdekt terras aan de voorgevel terug. Lichtheid, helderheid, rust zijn de zichtbare kenmerken van de architectuur.
De doelstelling is tweeledig. Een eerste doelstelling beoogt de verdere uitbouw van het toeristisch-recreatief apparaat van Knokke-Heist, met ondermeer aandacht voor ‘all-weather’-infrastructuur zoals een zwembad, openruimterecreatie zoals een tweede golf en stadsrandbos met fiets- en wandelpaden, speel- en ligweiden, mountainbikeroutes en paardeninfrastructuur. Een tweede doelstelling voorziet in bijkomende woongelegenheden voor verschillende doelgroepen, aangevuld met kantoren, handel, hotel en randparking.
Speerpunt is de realisatie van het gemeentelijk zwembad. Hiervoor is door het Autonoom Gemeentebedrijf voor Stadsontwikkeling of AGSO momenteel een procedure georganiseerd met als doelstelling in het voorjaar 2010 van start te kunnen gaan met de effectieve realisatie. In het najaar van 2009 wordt gestart met de aanleg van de nodige wegenis.
De tweede golfinfrastructuur
De uitbouw van de tweede golf in Knokke-Heist kadert binnen de verdere uitbouw van de toeristisch recreatieve infrastructuur, waarbij de verdere uitbouw van de golfinfrastructuur als topprioriteit wordt beschouwd.
Voor het gemeentebestuur is de realisatie van een 3 x 9 holesparcours essentieel. Golf is.jpg)
wereldwijd een van de snelst groeiende en meest beoefende sporten, en wordt door alle leeftijden gespeeld. Deze snelle opmars, waarbij zowel kinderen van 5 jaar als personen van 70 jaar leren golfen, brengt met zich mee dat een steeds groeiend aantal golfspelers nog niet de nodige ervaring en expertise heeft om op een moeilijke baan met allure te spelen. Daarom is geopteerd voor een 3 x 9 holesparcours, omdat dit combinaties kan aanreiken afhankelijk van de ervaring van de speler. Het gemeentebestuur van Knokke-Heist wenst op deze manier verder de democratisering van de golfsport in Vlaanderen te bewerkstellingen.
Knokke-Heist heeft vanuit verschillende hoeken nood aan extra golfcapaciteit om zijn reputatie en imago in de toekomst te kunnen blijven ontwikkelen. Het voorzien van een tweede golf betekent een versterking van het hotel- en congresgebeuren in Knokke-Heist en vormt een speerpunt in de verdere uitbouw van de toeristisch-recreatieve infrastructuur van deze badstad.
Na goedkeuring door de Vlaamse Regering van de tweede golfinfrastructuur in Knokke-Heist heeft de Schotse golfarchitect Steve Marnoch in samenwerking met Dimitri Van Hauwaert een masterplan uitgewerkt, waarop internationale tornooien kunnen worden georganiseerd. Het masterplan geeft elk parcours een eigen karakter. Zo wordt, aansluitend aan de Putten van Dujardin, een oostelijk parcours ontwikkeld binnen het thema water. Het centrale parcours is als een link ontworpen die een open landschappelijke overgang maakt naar het polderlandschap. Het meest westelijke 9 holesparcours wordt deels geïntegreerd binnen het gegeven van het publieke stadsrandbos. Daarnaast wordt een practice voorzien en een nieuw clubhuis met parking. Aan de Natiënlaan wordt een nieuw congreshotel ontwikkeld in directe relatie tot de nieuwe golfinfrastructuur. Na het doorlopen van de nodige administratieve procedures wordt de effectieve realisatie voorzien in 2011.
Vlaamse Baaien 2100
Het project Vlaamse Baaien 2100 is een bijzonder interessante denkoefening. Het nodigt uit om samen met deskundigen in het vakgebied na te denken over een strategie van kustverdediging. Dit zonder kustverdediging te verengen tot een ‘zeeweringproject’, maar vanuit een geïntegreerde en gefaseerde benadering creatief na te denken over de kansen die de bedreiging van een zeespiegelstijging, ons kan bieden.
Aan de Vlaamse kust bestaat de overgang van zee naar land uit een strandwal, dit is een onderwaterstrand, een tijstrand, een hoogwaterstrand en een duinengordel. In historische tijden lag deze zeewering ettelijke kilometers verder in zee. Ca. 2000 jaar geleden bestond ze uit een opeenvolging van ‘wadden’-eilanden, gescheiden door kreekgeulen met daarachter een slikken- en schorrengebied. Sindsdien heeft de mens de kustvlakte ingenomen: grote gebieden werden drooggemalen, en struiken en bomen werden gerooid, waardoor de natuurlijke zeewering verzwakt werd. Bovendien stijgt de zeespiegel langzaam maar gestaag.
Het verharden van de zeewerende duinen met dijkglooiingen – ongeveer 150 jaar geleden begonnen – verhindert het erosieproces van de voorliggende stranden niet. De Vlaamse overheid, Agentschap voor Maritieme Dienstverlening en Kust (ADK), onderkent het bestaan van een 8-tal zwakke schakels in de kustverdediging, die amper opgewassen zijn tegen een 100-jarige storm. ADK startte een meerjarenstudie waarmee het hoopt op termijn een zeewering te ontwerpen en te realiseren die opgewassen is tegen een 1000-jarige storm. In Zeeuws-Vlaanderen heeft men het veiligheidsniveau op een 4000-jarige storm vastgelegd.
Vlaamse Baaien 2100 is een verkenning gespiegeld naar de horizon 2100 die de kansen en opportuniteit voor een geïntegreerde ontwikkeling van de Vlaamse kust in kaart zet. Kansen om beveiliging te bieden aan het bestaande patrimonium: zeedijken, gebouwen, havens, infrastructuren, … Kansen om opnieuw natuur te ontwikkelen. Kansen om duurzame energiewinning te verwezenlijken. En kansen om urbanisatie, toerisme, havenactiviteiten, pleziervaart en andere zeegebonden activiteiten, zoals visserij, in harmonie uit te bouwen.
Vlaamse Baaien 2100 nodigt uit om samen na te denken en te werken aan een veilige kust, waar het goed is om te wonen en aantrekkelijk te verblijven, waar kansen worden geschapen voor de mens in en met de natuur.
Het initiatief komt vanuit een groep privébedrijven – landschapsarchitecten (ORG uit Mechelen), ingenieurs– en expertbureaus (Arcadis uit Antwerpen, IMDC uit Borgerhout en AT&M Consultants uit De Pinte) en mariene aannemers (DEME uit Zwijndrecht en Ondernemingen Jan De Nul nv uit Hofstade) – die door hun beroepsactiviteiten nauw betrokken zijn bij kustverdediging, milieu, urbanisatie en kustontwikkeling.
Verzandingproblematiek te Heist
Het project Dorpsboomgaard en Speelnatuur in Ramskapelle kende zijn aanzet binnen de structuurschets op Ramskapelle die opgenomen is in het goedgekeurde gemeentelijk ruimtelijk
structuurplan. Daarbij werd de Noordwatergang, waterloop van 2de categorie, binnen de dorpskern als structurerend gezien. Het openruimtezicht, hiermee samengaand, dient opengehouden te worden. Hierdoor wordt een open groene long gecreëerd die dwars door het dorp slingert, met de Noordwatergang als drager.
De haven van Zeebrugge is ambitieus en heeft heel wat plannen. Dat deze plannen in conflict zouden komen met de landschappelijkheid van de vlakke polders en kleinschaligheid van de aanliggende polderdorpen leed geen twijfel. In het kader hiervan heeft het provinciebestuur initiatief genomen om een globale visie uit te werken over de randzone rond de haven van Zeebrugge. Via de gebiedswerking van de provincie kon dit verhaal (financieel) gekaderd worden binnen een Europees project. Na een offertevraag werd de opdracht toegekend aan het studiebureau Fris in ’t Landschap. De verdere uitwerking van deze ‘randzone’ gebeurde in samenwerking met de provincie, stad Brugge, MBZ en gemeente Knokke-Heist. Naast de globale visie van deze ‘randzone’, bestond de doelstelling erin om een aantal concrete speerpunten concreter uit te werken.
Het gemeentebestuur van Knokke-Heist heeft in dit kader gevraagd om de groene long in Ramskapelle verder uit te werken. In Ramskapelle was al geruime tijd een vraag tot inrichten van een polyvalent sportveld. Gelet op de geplande verkavelingen is er ook vraag naar bijkomende speel- en groene ruimte. Het studiebureau Fris in ’t Landschap heeft vanuit de programmatische vragen en binnen de visie van het gemeentebestuur een prachtig concept uitgewerkt van ‘speelnatuur’ – ‘speelplek voor scharrelkinderen’.
Het project behelst een uitgesproken landschappelijk ingreep in twee onderscheiden deelzones. De boomgaard wordt via twee openingen in bestaande tuinmuren publiek toegankelijk gemaakt. In de boomgaard worden een petanqueveld en - beperkt - graspaden aangelegd. Via een voetgangersbrug wordt een link gelegd over de Noordwatergang naar de aanpalende gerealiseerde verkaveling.
In de noordelijke zone wordt een polyvalent sportveld aangelegd in gras, daarbij ‘speelnatuur’ in de vorm van reliëfwijzigingen (gronden die weggenomen worden langs de oevers van aanpalende grachten en die vrijkomen door het inrichten van ondiepe wadi’s). De enige verharding bestaat uit het aanleggen van een fiets- en wandelpad dat de aanpalende verkavelingen zal linken en toegang zal geven tot dit gebied.
De pleingehelen in Duinbergen
In het voorjaar van 2008 koos het gemeentebestuur ervoor om via de formule van de Vlaamse Bouwmeester, de ‘open oproep’, een wedstrijd te organiseren voor de ‘pleingehelen’ in Duinbergen Dit binnen één uitgesproken buitenruimteconcept, met aandacht voor integratie van kunst en verlichting. Dit gegeven tot opwaardering van deze ‘aan de zee gelinkte pleinen’ kadert binnen het groter geheel van de opwaardering van ‘de parelsnoer van pleinen langs de zeedijk’. Het Rotterdamse landschapsbureau WEST 8 werd als winnaar geselecteerd.
In het recente verleden is de realisatie van het Rubensplein, het Lichttorenplein en het IJzerpark al een duidelijke uiting van de visie om een boeiende wandeling te maken langs de zeedijk, en via deze pleinen uit te nodigen het binnenstedelijk gebied te ontdekken.
De pleingehelen in Duinbergen zijn opgespannen tussen het Dir.-gen. Willemspark en het Park 58 ,en bestaan uit het Sint-Michielsplein, het Europaplein, het Manitobaplein, het Joseph Stübbenpark, de Bergdreef en De Wandelaar.
WEST 8 plaatst hun landschappelijke ingreep binnen de eigenheid van het gebied, gekenmerkt door zijn typische topografische conditie waaraan ‘duin-bergen’ zijn naamgeving dankt. WEST 8 vertrekt vanuit de eenvoud van een duin. De natuurlijke duinformatie heeft zich met de tijd aangepast aan de menselijke ingrepen en heeft plaatsgemaakt voor een verdere stedelijke ontwikkeling van het gebied. Door het toevoegen van enkele ‘duinbergen’ wenst WEST 8 de landschappelijke relatie en overgang tussen strand en duin te herstellen. De nieuwe topografie wordt toegankelijk gemaakt door een reeks paden die aansluiten op het weefsel van omliggende straten. Het is mogelijk van op verschillende hooggelegen uitkijkpunten te kijken naar de horizon. De ‘duinbergen’ zijn niet wild, maar juist overzichtelijk, toegankelijk en gecultiveerd. De nieuwe topografie biedt de mogelijkheid eronder een nieuw programma te voorzien, bijvoorbeeld een rotatieparking. De inrichting is flexibel in gebruik voor verschillende gebruikers.
Het Joseph Stübbenpark, de Bergdreef en De Wandelaar vertonen de sterkste hoogteverschillen en worden samengevoegd tot een ‘duinpark’. Het netwerk van openbare ruimtes wordt vervolledigd door de aansluiting van het meer stedelijk ingerichte Sint-Michielsplein – Europaplein en het Manitobaplein. Eenheid in materiaalgebruik en straatmeubilair, die aansluit bij de texturen van de kust, zorgt ervoor dat de verschillende ruimtes als een geheel worden ervaren. De karakteristieke en sculpturale groei van de pinus sylvestris versterkt het duingevoel en de nieuwe identiteit van het gebied. De grillige bomen zorgen voor een steeds wisselend en dynamisch schouwspel.
Momenteel wordt het wedstrijdconcept in overleg met het gemeentebestuur verder verfijnd tot een meer gedetailleerd masterplan, dat begin volgend jaar aan de bewoners van Duinbergen zal worden voorgelegd. De effectieve realisatie wordt door het autonoom gemeentebedrijf voor stadsontwikkeling of AGSO in handen genomen.
Het ZENO-project in de Zwinduinen en -polders
Op 31 december 2006 werd het startschot gegeven voor ZENO, een nieuwe aanwinst in het kader van het Europese LIFE-project. De Europese Commissie startte in 1992 met een ecologisch netwerk, Natura 2000, om kwetsbare soorten en biotopen te beschermen over de
Europese grenzen heen. Om de financiering van dit project mogelijk te maken werd het LIFE-fonds opgericht. LIFE staat voor L’Instrument Financier europeén pour l’Environnement.
Het Vlaamse natuurreservaat De Zwinduinen en -polders (222 ha groot duin-, bos- en weidegebied tussen de Knokse wijk Het Zoute en het eigenlijke Zwin) maken deel uit van dit Natura 2000-netwerk. In samenwerking met het Agentschap voor Natuur en Bos (ANB) startte Europa er met het ZENO-project. ZENO is de afkorting voor ‘Zwinduinen Ecologische NatuurOntwikkeling’.
Een rijke geschiedenis heeft in het gebied vele sporen nagelaten: wegen en bunkers van tijdens de wereldoorlogen, een jumpingterrein, een vliegveld en een golfterrein lieten hun sporen na. Vanaf 2003 staat het gebied ingekleurd als Vlaams natuurreservaat.
Het ZENO-project heeft als doel de natuur in de duinen en de overgang tussen duinen en polders te herstellen. Het totale kostenplaatje bedraagt 2 537 060 EUR, waarvan het Agentschap voor Natuur en Bos de ene helft voor zijn rekening neemt en Europa de andere helft. Het project loopt van 31 december 2006 tot 31 december 2010. Het ANB is verantwoordelijk voor de uitvoering van de herstelwerkzaamheden die momenteel in volle uitvoering zijn. Bij de uitvoering van het beheerplan wordt ook de recreatieve waarde van het gebied behouden.
Concreet worden volgende realisaties verwezenlijkt binnen het ZENO-project. De meeste poelen en vochtige duinvalleien zijn de laatste jaren overwoekerd door struikgewas. De struiken worden verwijderd, bestaande poelen worden verdiept en er komen een paar poelen bij. Hierdoor wordt het gebied weer aantrekkelijk voor o.a. de boomkikker, de kamsalamander en de rugstreeppad. Sinds augustus 2008 begrazen duinengeitjes het noordelijke gebied. Hun eetlust zal de verwoekering van struiken en grassen tegengaan en de ontwikkeling van een gevarieerd landschap in de hand werken.
De voorbije eeuw werden exotische bomen aangeplant en putten gegraven in het deelgebied ‘Tobruk’ van het Natuurreservaat. Door die menselijke ingrepen verdween de oorspronkelijke duinvegetatie en verminderde de biodiversiteit. Door rond de putten aangeplante bomen te kappen, ontstaat weer een halfopen landschap en een verbinding tussen twee duingraslanden.
Het zuidelijk deel van de Zwinduinen en -polders is een voormalig schorren- en strandgebied. Sinds de negentiende eeuw is dit gebied door een dijk van de zee afgesneden en ontstonden er weilanden. In de vorige eeuw effende men het oostelijk deel van de Kleine Vlakte om er een vliegveld aan te leggen. Om de oorspronkelijke geulen en het landschap in de Kleine Vlakte te herstellen zijn er afgravingen gepland. Die zullen vochtige milieus doen ontstaan, en de Kleine Vlakte weer aantrekkelijk maken voor waterafhankelijke zeldzame planten en dieren.
De missing link AX (of A11)
De AX werd door de minister van leefmilieu en openbare werken opgenomen bij de meest prioritaire infrastructuurwerken in Vlaanderen, waarbij voor de financiering een PPS-structuur (publiek-private samenwerking) gecreëerd zal worden. Deze hoofdwegverbinding tussen de N31 (Brugge - Blauwe Toren) en de N49/A11 (Westkapelle) wordt beschouwd als een van de zes gedefinieerde missing links op het hoofdwegennet in Vlaanderen.
Hoofddoelstellingen van de AX zijn enerzijds een vlotte verbinding mogelijk te maken tussen de Zeehaven Zeebrugge en het hinterland en anderzijds de toeristisch-recreatieve ontsluiting van de Oostkust te versterken. Deze nieuwe verbindingsweg zal Knokke-Heist verder aanhaken op het internationale netwerk. Door deze nieuwe verbindingsweg zal het vrachtverkeer van de lokale wegen (Dudzelestraat) verdwijnen.
Het geselecteerde tracé op het grondgebied van Knokke-Heist is het resultaat van een intensief planproces waarin plan- en project-MER’s (milieueffectenrapportage), een gewestelijke RUP (ruimtelijk uitvoeringsplan), conceptvarianten, optimalisatiestudies en referentieontwerpen hun plaats hebben gekregen. Voor het project AX is vanaf het begin zeer bewust gekozen voor een integrale aanpak, waarbij verkeerskundige, ecologische, landschappelijke en ruimtelijke aspecten op een volwaardige manier zijn meegenomen. In de keuze van tracé 5 is een evenwicht gevonden tussen de leefbaarheid van Westkapelle en de ecologische waarden van het vogelrichtlijngebied Poldercomplex. Het realiseren van de AX is dan ook meer dan een louter infrastructuurproject. In de zone ten oosten van het Tweelingenkanaal is het integreren van een nieuwe weginfrastructuur een delicate opdracht. De weginfrastructuur mag geen artificiële structuur zijn die het gebied verder onderverdeelt. Bij de uitvoeringsvariant van de AX, met tunnels ter hoogte van de Dudzelestraat en Oostkerkestraat, wordt de continuïteit vanuit de woningen en vanaf het lagere wegennet grotendeels behouden. Het aansluitingscomplex op de N49 wordt conflictvrij in 3 niveaus uitgevoerd. Om de visuele impact in de open polder en ten opzichte van de nabijgelegen woningen te beperken, is gekozen om het onderste niveau verdiept aan te leggen.
De Natiënlaan als groene boulevard
Een ronde toren van 10 meter hoog en een diameter van 6 meter wordt bij het binnenkomen van het dorp Westkapelle centraal ingeplant op het driehoekige plein begrensd door de Dudzelestraat en de Dorpsstraat. Hij verwijst naar andere bakens in de omgeving, de molens en de kerktorens, en fungeert zo als een monumentale ingreep in de vlakke dorpssite en als signaal voor Westkapelle. Dit artistieke verticale signaal positioneert zich naar de uitgesproken horizontale beweging van de A11. Beide gaan ze een dialoog aan met het landschap.
Dit kunstwerk is in nauw overleg met bewoners van Westkapelle tot stand gekomen, vanuit een zoektocht naar de eigenheid, verleden en toekomst van dit voormalige polderdorp en grenspost. Dit proces is door de vzw ‘de nieuwe opdrachtgevers’ in samenspraak met het gemeentebestuur uitgevoerd.
De ‘inkomhal’ aan de zijde van het dorp is gesitueerd in een bijgebouwtje dat uit hetzelfde materiaal als de toren bestaat en als een toegangspoort fungeert. Via een betonnen wandelpad bereikt men de toren.
De toren is ook een tentoonstellingspaviljoen, waarin een panoramisch landschap te zien zal zijn, opgevat als een grote ronde tafelmaquette, waar de bezoeker letterlijk in kan doordringen. Ze bevat bepaalde referentiepunten gebaseerd op de werkelijke omgeving en toch is het geen letterlijke kopie van de omgeving, maar eerder een imaginaire voorstelling, als wenst de kunstenaar ons de broosheid en tijdelijkheid van landschappen te duiden.
De kunstwerk-toren is opgebouwd uit ronde, roodoranje keramische en geglazuurde kleibuizen. Ze worden gewoonlijk gebruikt als riool- en waterafvoerbuizen. In lengte van 25 centimeter worden ze geschrankt op elkaar gestapeld. De kunstenaar Dirk Zoete vindt het materiaal niet alleen bijzonder mooi en edel om het te verwerken, maar het is ook wel een boeiende gedachte om een kunstwerk te bouwen met een materiaal dat normaal gezien in de grond verdwijnt. Ook het idee om gebakken klei te gebruiken linkt duidelijk de aanliggende kleipolders in het artistieke gebaar. De uitvoering is voorzien in het voorjaar van 2010.
Het bedrijfsverzamelgebouw ’t Walletje
In het project Réserve – Zegemeer worden naast een nieuw prestigieus vijfsterrenhotel, twee blokken met 150 luxeappartementen en een ondergronds garagecomplex met 590 parkeerplaatsen opgericht. Daarnaast zal ook de oeverzone van het Zegemeer heraangeleg
d worden. Een wandeling rond het volledige Zegemeer wordt mogelijk doordat het in het nieuwe concept vervolledigd wordt. Het gebouwencomplex is van de hand van het architectenbureau E&L projects.
Het resorthotel La Réserve bestaat uit 110 luxueuze kamers, twee restaurants met traiteurdienst, 500 vierkante meter seminariefaciliteiten, een wellnesscentrum en een zwembad op de hoogste verdieping. Hierdoor kan Knokke-Heist opnieuw uitpakken met een luxueus klassehotel.
In de centrale hotelzone wordt een publieke doorgang gerealiseerd die aansluit op het wandelpad rond het Zegemeer richting Scharpoord. Vanaf de bouwhoogte van maximaal 6 bouwlagen ter hoogte van de hotelzone, wordt een trapsgewijze afbouw voorzien tot maximaal 3 bouwlagen. Het elegante U-vormige complex opent zich zo volledig naar de Canadasquare en begrenst zuidelijk statig het Zegemeer.
Als ruimtelijke vertaling van de stedelijke culturele as Casino – La Réserve - Scharpoord wordt op het Zegemeer een sculpturaal element voorzien van Panamarenko dat over het water deze ‘verbindingsas’ symboliseert.
Het Casinoproject
Om ‘een Casino voor de toekomst’ te kunnen ontwikkelen heeft het gemeentebestuur in de periode september 2004 – augustus 2005 een internationale wedstrijd gehouden. Het doel van de wedstrijd was het ontwerpen van een nieuw boegbeeld met internationale uitstraling voor Knokke-Heist. Het gemeentebestuur beoogde daarmee een nieuw baken in te planten binnen de neutrale en veelal banale architectuur van de ‘Atlantic Wall’. Knokke-Heist zou zich daarmee op de internationale lijst van steden plaatsen die zich via een uitgesproken cultureel architectuurgebaar universeel profileren en er daarenboven economisch wel bij varen.
De vele tentoonstellingen en evenementen, de belangrijke kunstwerken in het bestaande Casinogebouw, de zorg om het stedenbouwkundig en architecturaal erfgoed en de impulsen die de gemeente geeft bij de aanleg van de openbare ruimte en de verfraaiing van het stedelijk landschap met een diversiteit aan geïntegreerde kunst en architectuur, getuigen allemaal van de rijke traditie van Knokke-Heist.
Het Casinogebouw is voorbijgestreefd, het functioneert niet meer rendabel. De oorspronkelijke architectuur van architect Léon Stynen werd grondig verbouwd. Het kunstzinnige en mondaine gebeuren uit de eerste helft van vorige eeuw is niet meer, de tentoonstellingsruimte heeft haar uitstraling verloren en het romantische beeld van de speelzaal van een Casino is verdwenen. Het Casino is vandaag verworden tot een veredeld lunapark. Het nieuwe ontwerp moet van deze ontmoetingsplek opnieuw een kwaliteitsbestemming maken met een trendy imago.
De als monument beschermde Magrittezaal was een van de belangrijke uitgangspunten van het nieuwe concept. Het creëren van een synergie aan nieuwe functies en de financiële haalbaarheid van het project waren naast het universele architectuurgebaar, belangrijke uitgangspunten bij de wedstrijd.
Als motivatie voor de keuze van Steven Holl – BURO II gaf de voorzitter van de internationale jury, Martin Manning, het volgende aan:
‘The Jury believes that this strategy for the site will provide both Architecture and Viability on, in Vitruvius’s words, ‘Delight’ and ‘Commodity’. The urban planning is right – a point intervention, an iconic beacon – which conserves all the Casino, respects the beach and is integrated into the town. The organisation of the building includes all the necessary functions and is arranged flexibly enough so as to allow the investor to optimise the commercial aspects within a agreed framework. Some aspects of architectural style such as light, scale and the relationship between internal and external are timeless. But some, such as form, detail and construction method develop with time. The aspects of this proposal are both current and achievable. We are confident that the project is realisable and will provide to Knokke-Heist what is wanted’
Het ontwerp is geïnspireerd op een luik van ‘De betoverde wereld’, een onderdeel van het werk van Magritte, dat specifiek gemaakt werd voor het bestaande Casino. In het werk vertelt een zeeschip zijn verhaal aan een omgekeerde zeemeermin. Met veel respect wordt het bestaande Casino, naar een ontwerp van Leon Stynen uit 1925, gerenoveerd en deels gereconstrueerd in zijn oorspronkelijke betekenis: een open huis naar de zeedijk.
Zwevend boven het bestaande Casino wordt een smal en hoog glazen volume gebouwd, van op afstand herkenbaar als een beeld van gigantische zeilen aan twee reuzenmasten.
De trilogie wordt vervolledigd met een hybride poreuze brug (‘de staart’), die het gebouw aan de dijk verbindt met de achterliggende La Réserve en Scharpoord. De witte geperforeerde wanden refereren naar de schubben van de zeemeermin in het kunstwerk.
De openbare ruimte rondom het nieuwe casinocomplex wordt als één geheel behandeld, één ruimte, duidelijk leesbaar als een plek binnen het stedelijk weefsel van Knokke-Heist. Bij het betreden van dit gebied, zij het van op het strand, de dijk, per auto of uit een van de gebouwen, de winkels, het Casino, het hotel, de parking, …, ervaart de bezoeker volop de casinozone. De ruimte rondom het complex is één groot plein, waar stedelijke functies zowel in de gebouwen als in de publieke ruimte errond plaatsvinden.
Het vernieuwde casinogebouw wordt heringericht en aangepast aan de noden van een modern casino, inclusief enkele tentoonstellingsruimten en publieke zalen. De glazen hoogbouw huisvest een hotel met nightclub en wellnesscenter, een verdieping voor de toeristische dienst van de gemeente en een aantal private woonappartementen. Helemaal bovenaan komt een restaurant met uitkijkterras, zodat iedereen kan meegenieten van het prachtige uitzicht over Knokke-Heist, de zee en het hinterland. ‘De staart’ doet dienst als congrescentrum met een aantal commerciële functies en mogelijkheden voor horeca.
Ten aanzien van het initiële wedstrijdontwerp is het ontwerp, op basis van de resultaten van een hoogbouweffectenonderzoek, bijgestuurd. Zo heeft de windtunnel het ontwerp verder gekneed tot een meer compact volume waarbij maximaal rekening is gehouden met de bezorgdheden van de direct omwonenden.
Voor het Casinoproject in Knokke-Heist is een evenwichtig partnership ontwikkeld tussen Steven Holl Architects uit New York met het Belgische architectenbureau BURO II, zowel bij het ontwikkelen van het concept als in de toekomst bij de uiteindelijke uitvoering. De keuze viel op BURO II vanwege de aanwezige competenties en de garantie op continuïteit in aanpak en conceptbewaking. Waar het zwaartepunt tijdens de ontwerpfase in New York ligt, met ondersteuning vanuit Roeselare, zal het tijdens de uitvoering in Roeselare liggen, met toezicht vanuit New York. Het autonoom gemeentebedrijf voor stadsontwikkeling of AGSO zal instaan voor het verdere planproces.
Het historisch onderzoek van het Raymond Lemaire International Centre for Conservation
Door een team van architecten, ingenieurs en historici van het Raymond Lemaire International Centre for Conservation, is een historisch onderzoek uitgevoerd op het Casinogebouw van Knokke-Heist. Het Casinogebouw is gebouwd in 1930 naar een ontwerp van de Belgische architect Léon Stynen (1899 - 1990). De geschiedenis van het casino is zeer specifiek en nauw verbonden met de geschiedenis van het Knokke van de 20ste eeuw. Het gebouw is in de loop van de 80 jaar meermaals verbouwd, waardoor het originele ontwerp niet meer herkenbaar is. Als echte archeologen van moderne architectuur heeft het team het originele gebouw onder de latere toevoegingen opnieuw naar voren gebracht. Het project van Steven Holl en BURO II voorziet in de restauratie van het originele gebouw. De studie brengt dan ook klaarheid in het oorspronkelijke gebouw en vraagt aandacht en zorg voor de intrinsieke waarden van het gebouw.
De ‘Wuivende krabben’ van Panamarenko voor het Zegemeer
De Belgische kunstenaar Panamarenko is van plan om door middel van een sculpturaal element op het water, de culturele as van de site Casino - La Réserve symbolisch te verbinden met de toegang van het Cultuurcentrum Scharpoord. Het kunstwerk Wuivende krabben zal te bewonderen zijn in het Zegemeer, juist voor het nieuwe 5 sterrenhotel La Réserve.
Met de effectieve realisatie van de Wuivende krabben wordt uitvoering gegeven aan een oudere tekening van de internationaal gerenommeerde kunstenaar. De monumentale installatie bestaat uit drie drijvende eilanden uit gevlochten aluminium en een wervelende draaikolk. Als vorm van drie stapstenen in het water symboliseert het werk de link of brug tussen de drie ruimtelijke zwaartepunten van de stedelijke culturele as. De bolvormige archipel met één eilandje met een diameter van 5 meter en twee eilanden met een doorsnede van 10 meter, waarbij de kromming een maximale hoogte van 3 meter zal hebben, kadert zich op natuurlijke wijze binnen de 3 hectare grote waterplas van het Zegemeer.
Op de eilandengroep rusten reusachtige koperen krabben. De sculpturen zijn opgebouwd uit afzonderlijke elementen die mechanisch bewegen op windkracht. Zolang de zeebries waait, zullen de krabben de wandelaars dan ook met hun immense knijpers vrolijk toewuiven.
De transformatie van de stationsomgeving Heist
Net als ondermeer in het Casinoproject, ontworpen door Steven Holl, en het project Heulebrug, ontworpen door Duany en Krier, legt het gemeentebestuur de lat hoog. Hoogwaardige
architectuur en een mix in programmatie dienen de ‘vergeten’ plekken in de stad weer betekenis en dynamiek te geven. Om de globale structuur van de deelgemeente Heist opnieuw een elan en uitstraling te geven, werkt het gemeentebestuur met de strategie van stedelijke stadsvernieuwingsprojecten.
Het internationaal gerenommeerde architectenbureau van Zaha Hadid heeft een voorstel gemaakt om de stationsomgeving van Heist te transformeren in een centrale plek in de stad. De spoorwegberm in Heist situeert zich op ca 4 meter hoogte en vormt hierdoor zowel een visuele als fysieke hindernis. Daarnaast is ook de parksite met het als monument beschermde Boerenhof, de site van de voormalige kerk en begraafplaats en het voormalige depot meegenomen in de ontwerpopdracht.
In het ontwerpend onderzoek vertrekt Zaha Hadid van het gegeven dat park en gebouw niet te onderscheiden zijn: park wordt gebouw en gebouw wordt park. Dit alles in één vloeiende beweging. Zo transformeren vier dynamische volumes die parallel aan de spoorweg worden geplaatst de ‘breuk’ van de spoorwegberm tot een bindend stadsdeel. In een tegenbeweging wordt ter hoogte van het voormalige depot een eindpunt gecreëerd.
Even belangrijk aan de ruimtelijk–stedenbouwkundige uitgangspunten is dat het aspect duurzaamheid in alle projecten een wezenlijk onderdeel van de architectuur moet vormen. Daarnaast wordt door het AGSO (Autonoom Stedelijk Stadsontwikkelingsbedrijf van Knokke-Heist), dat deze projecten op de markt zal brengen, ernaar gestreefd dat de projecten zoveel mogelijk selfsupporting zijn. Lucratieve onderdelen in de projecten zullen binnen PPS-structuren de publieke functies, gemeenschapsfuncties en betaalbare woningen moeten helpen dragen.
Momenteel werkt het bureau van Zaha Hadid de plannen verder uit. Op basis hiervan zal in de loop van volgend jaar een ruimtelijk uitvoeringsplan worden opgemaakt en zal door het autonoom gemeentebedrijf voor stadsontwikkeling of AGSO een marktonderzoek uitgevoerd worden.
Een geïnspireerd waterbeheer
Water in al zijn vormen is een rijk thema. Zo heeft het gemeentebestuur samen met het studiebureau Hydroscan en de polderbesturen een integraal waterbeheersplan uitgewerkt waarbij zowel het rioleringsstelsel als het grachtenstelsel in relatie tot elkaar zijn bestudeerd. In het zog hiervan zijn reeds enkele bergingsbekkens uitgevoerd.
Binnen het kader van het omgaan met duurzaamheidprincipes gaan we dieper in op de warmwaterlijn, waarbij water het transportmiddel wordt van warmte, en op de drinkwaterfabriek, waarbij een gesloten gemeentelijk drinkwaterkringloop wordt gerealiseerd.
De warmwaterlijn
Knokke-Heist heeft een huisvuilverbrandingsinstallatie (HVVI) en verbrandt per jaar zo’n 30 000 ton afval. De milieuvergunning verloopt in 2014 en het VLAREM stelt als hervergunningsvoorwaarde dat de warmte, die nu nog de schouw uit geblazen wordt, maximaal moet worden herbenut.
Die warmte omzetten naar elektriciteit bleek economisch niet haalbaar. Nu de prijs van aardolie- en aardgas de laatste jaren gevoelig is gestegen, wordt een oud project plots haalbaar om met die warmte andere gebouwen te verwarmen of ja, zelfs af te koelen.
Het is een doodsimpel principe: met de verbrandingswarmte wordt het water oververhit tot net geen stoom; het wordt via ondergrondse leidingen getransporteerd en dan bij het ontvangende gebouw via een warmtewisselaar overgedragen.
Zowel het oude als het nieuwe ziekenhuis, het nieuwe zwembad als het bedrijvencentrum zullen warmte afnemen. Voor de overige mogelijke aansluitingen moet bijkomend studiewerk uitwijzen of een aansluiting technisch of financieel haalbaar is.
De drinkwaterfabriek
Het Gemeentelijk Waterbedrijf wenst drinkwater te maken uit het Leopoldkanaal. Daartoe wordt de techniek van omgekeerde osmose toegepast. Hierbij wordt het kanaalwater door uiterst fijne membranen geperst. Het resultaat is zuiver water. Het is de bedoeling om zo acht- tot tienduizend kubieke meter drinkwater te maken. Het water wordt vervolgens door toevoeging van mineralen ‘op smaak gebracht’. Met een hardheid van amper 15 Franse graden is het verkregen drinkwater duidelijk ‘zacht’ te noemen. Dit is goed nieuws voor de was- en vaatwasmachines. Het Leopoldkanaal is een afvoerkanaal van het regenwater en grondwater in onze streek. Door dit water te gebruiken om er drinkwater van te maken, wordt de waterkringloop gesloten. De installatie komt op de terreinen van het RWZI aan de Heistlaan.
Datum: 26/10/2009 – 10/10/2010 , 10 tot 19 uur. Toegangsprijs: 2 euro
Contact: cc.ticket@knokke-heist.be, 050 630 430
Tip van de sluier gelicht
Het gemeentebestuur licht graag een tip van de sluier over de toekomst van Knokke-Heist, een aantrekkelijke en mondaine badplaats die bruist van leven. Het gemeentebestuur mag echter niet op zijn lauweren rusten en moet door een toekomstgericht beleid de badplaats een nieuw elan geven. De troeven liggen in onze handen om een blijvende plaats te veroveren op de kaart van Europa.
Met het overleg rond het nieuw Casinoproject en de opportuniteiten die zich aanboden inzake samenwerkingsverbanden met private investeerders, zoals voor de realisatie van het Rubensplein, het Lichttorenplein en het IJzerpark, is er een nieuw denken en een nieuwe dynamiek ontstaan.
Centraal in deze nieuwe werkwijze staat de samenwerking met de private sector. Het bestuur dient blijvend maximaal kansen te ontwikkelen opdat de private sector zou investeren in onze gemeente. Dit vanuit een win-winsituatie, waarbij de private sector er goed bij vaart, maar eveneens de gemeenschap als geheel, het toerisme en de algemene uitstraling van de gemeente.
Binnen de vernieuwde stedelijkheid fungeert het nieuwe Casinogebouw als symbool. Het nieuwe Casinoproject zal voor de nieuwe bestuursperiode als trekker dienen. Dit wervende project zal op stedenbouwkundig vlak een enorme impact hebben en zal evenzeer het vrijetijdsleven in onze gemeente een nieuw elan geven.
Het inzetten op congrestoerisme en evenementen gekoppeld aan up-to-date leisurefaciliteiten betekent een speerpunt voor nieuwe hotelprojecten. Het huidige dalende aanbod aan hotelfaciliteiten dient gekeerd te worden. Vandaar de stimulans om in de site van de Réserve een hotelfunctie te behouden en om ondermeer in het project Duinenwater, in de projectzones van Heist en aan de tweede golfinfrastructuur nieuwe hotelprojecten te voorzien.
Vernieuwde stedelijkheid vertaalt zich eveneens in investeren in het uitgangsleven en het winkelapparaat. Een permanente drive zal erin bestaan om meer uitgaansmogelijkheden te creëren in de gemeente. Terrassen dienen hun plaats opnieuw in te nemen op het openbare domein, waarbij ze pleinen en straten kunnen doen bruisen van leven. Een kwaliteitsvol winkelapparaat zorgt ervoor dat het aangenaam vertoeven is op de talrijke uitstekende winkelboulevards.
Investeren in een attractief openbaar domein is investeren in het hart van de gemeente. Knokke-Heist heeft de ambitie om hedendaagse kunst van internationaal gerenommeerde kunstenaars zowel in het straatbeeld als in de natuur te integreren. Straten en pleinen worden ontworpen zodat ze een attractie op zich vormen. Niet enkel bovengronds, maar evenzeer ondergronds dient kwaliteit nagestreefd te worden. Permanente investeringen in ondergrondse infrastructuur zoals rioleringen, waterleidingen en alle vormen van nutsleidingen vormen dan ook een uitdaging op zich.
Om ons toerisme te kunnen blijven uitbouwen, moeten we ook onze natuurlijke rijkdommen en ons kwetsbare landschap koesteren en bewaren. Denken we maar aan zee, strand en duinen, de talrijke natuurgebieden en de polders. Het tot rust kunnen komen in de natuur en het polderlandschap is heel belangrijk voor toeristen en inwoners die willen onthaasten van het drukke bestaan.
Deze brochure gaat over ideeën en aspiraties in een verscheidenheid aan vormen gegoten op verschillende plekken in de stad. Ze generen nieuwe dynamieken en vormen nieuwe horizonten. In deze brochure geven we een beeld op deze nieuwe horizon van Knokke-Heist.
Wij danken graag het college, de gemeenteraad, de gemeentelijke diensten, het Cultuurcentrum, het Autonoom Gemeentebedrijf voor Stadsontwikkeling, de adviesraden en alle besturen, architecten- en landschapsbureaus, private investeerders, studiebureaus en alle mensen die de realisatie van de vooropgestelde doelstellingen en prachtige projecten mee mogelijk maken.
Knokke-Heist zet z'n bakens uit voor de toekomst
Met het overleg rond het nieuw Casinoproject en de opportuniteiten die zich aanboden inzake samenwerkingsverbanden met private investeerders, zoals voor de realisatie van het Rubensplein, het Lichttorenplein en het IJzerpark, is er een nieuw denken en een nieuwe dynamiek ontstaan.Centraal in deze nieuwe werkwijze staat de samenwerking met de private sector. Het bestuur dient blijvend maximaal kansen te ontwikkelen opdat de private sector zou investeren in onze gemeente. Dit vanuit een win-winsituatie, waarbij de private sector er goed bij vaart, maar eveneens de gemeenschap als geheel, het toerisme en de algemene uitstraling van de gemeente.
Binnen de vernieuwde stedelijkheid fungeert het nieuwe Casinogebouw als symbool. Het nieuwe Casinoproject zal voor de nieuwe bestuursperiode als trekker dienen. Dit wervende project zal op stedenbouwkundig vlak een enorme impact hebben en zal evenzeer het vrijetijdsleven in onze gemeente een nieuw elan geven.
Het inzetten op congrestoerisme en evenementen gekoppeld aan up-to-date leisurefaciliteiten betekent een speerpunt voor nieuwe hotelprojecten. Het huidige dalende aanbod aan hotelfaciliteiten dient gekeerd te worden. Vandaar de stimulans om in de site van de Réserve een hotelfunctie te behouden en om ondermeer in het project Duinenwater, in de projectzones van Heist en aan de tweede golfinfrastructuur nieuwe hotelprojecten te voorzien.
Vernieuwde stedelijkheid vertaalt zich eveneens in investeren in het uitgangsleven en het winkelapparaat. Een permanente drive zal erin bestaan om meer uitgaansmogelijkheden te creëren in de gemeente. Terrassen dienen hun plaats opnieuw in te nemen op het openbare domein, waarbij ze pleinen en straten kunnen doen bruisen van leven. Een kwaliteitsvol winkelapparaat zorgt ervoor dat het aangenaam vertoeven is op de talrijke uitstekende winkelboulevards.
Investeren in een attractief openbaar domein is investeren in het hart van de gemeente. Knokke-Heist heeft de ambitie om hedendaagse kunst van internationaal gerenommeerde kunstenaars zowel in het straatbeeld als in de natuur te integreren. Straten en pleinen worden ontworpen zodat ze een attractie op zich vormen. Niet enkel bovengronds, maar evenzeer ondergronds dient kwaliteit nagestreefd te worden. Permanente investeringen in ondergrondse infrastructuur zoals rioleringen, waterleidingen en alle vormen van nutsleidingen vormen dan ook een uitdaging op zich.
Om ons toerisme te kunnen blijven uitbouwen, moeten we ook onze natuurlijke rijkdommen en ons kwetsbare landschap koesteren en bewaren. Denken we maar aan zee, strand en duinen, de talrijke natuurgebieden en de polders. Het tot rust kunnen komen in de natuur en het polderlandschap is heel belangrijk voor toeristen en inwoners die willen onthaasten van het drukke bestaan.
Deze brochure gaat over ideeën en aspiraties in een verscheidenheid aan vormen gegoten op verschillende plekken in de stad. Ze generen nieuwe dynamieken en vormen nieuwe horizonten. In deze brochure geven we een beeld op deze nieuwe horizon van Knokke-Heist.
Wij danken graag het college, de gemeenteraad, de gemeentelijke diensten, het Cultuurcentrum, het Autonoom Gemeentebedrijf voor Stadsontwikkeling, de adviesraden en alle besturen, architecten- en landschapsbureaus, private investeerders, studiebureaus en alle mensen die de realisatie van de vooropgestelde doelstellingen en prachtige projecten mee mogelijk maken.
Knokke-Heist zet z'n bakens uit voor de toekomst
Deze tentoonstelling is uniek. In de lente van deze eeuw wil Knokke-Heist de bakens uitzetten voor de volgende generaties. Het gemeentebestuur wil aantonen dat de traditie van respect en zorg voor heden en toekomst samengaat met gedurfde en boeiende transformaties van het landschap in al zijn kenmerken. Wil Knokke-Heist staan voor zijn huidige en toekomstige bewoners, bezoekers, planten en dieren, dan kan het niet blijven stilstaan. Evolueren is niet enkel een noodzaak, maar evenzeer een artistieke opgave.
Aansluitend op de gevleugelde uitspraak van Winston Churchill ‘Eerst bouwt de mens de muur, daarna bouwt de muur de mens’ wil Knokke-Heist in deze tentoonstelling de permanente zorg voor de kwaliteit van leven en de leefomgeving duiden. Deze zorg voor de leefomgeving voor de toekomstige generaties is te verklaren doordat onze leefomgeving erg bepalend is voor onze kwaliteit en wijze van leven.
Niet zozeer de projecten op zich zijn belangrijk, wel de sfeer en de ambiance die ze uitstralen. Ze stralen een geloof in de toekomst uit, een geloof in het ‘savoir vivre’ en in een kwaliteitsvol wonen in al zijn vormen.
Ze geven de stedelijke, landschappelijke en infrastructurele transformaties aan op verschillende plekken in Knokke-Heist. Puntsgewijze ingrepen met impact op regionale, nationale en internationale uitstraling. Het ambitieniveau ligt hoog, de uitdagingen zijn dan ook bijzonder boeiend.
Binnen het dynamische private bouwgebeuren in onze gemeente heeft het gemeentebestuur zelf initiatief genomen op gronden van de gemeente en direct de lat heel hoog gelegd. Getuige hiervan: het bijgestuurde Casinoproject van Steven Holl op basis van het windtunnelonderzoek en het project van Zaha Hadid voor de stationsomgeving van Heist. In navolging hiervan heeft de vzw Gezondheidszorg Oostkust de eer om zijn schitterende nieuwe ziekenhuiscampus voor te stellen.
De stationsomgeving van Knokke wordt volledig getransformeerd tot een nieuw boeiend stedelijk project, genaamd Duinenwater, waarbij de Put van De Cloedt een centrale publieke plaats wordt. Tussen de nieuwe ziekenhuiscampus en het project Duinenwater wordt als bindende schakel de nieuwe tweedegolfinfrastructuur gerealiseerd.
Bereikbaarheid en mobiliteit zijn een hot item. In het kader van de verdere ontsluiting van de haven van Zeebrugge heeft de Vlaamse overheid de studie rond de geplande ‘missing link’ of AX afgewerkt. Dit infrastructurele project heeft heel wat voeten in de aarde gehad, waarbij het gemeentebestuur steeds heeft aangedrongen op een evenwichtige benadering tussen leefbaarheid en natuurwaarden. De finale resultaten worden toegelicht, samen met de visie van het bestuur op de ‘boulevard Natiënlaan’.
Even belangrijk als het stedelijk landschap zijn het uitgestrekte polderlandschap dat onze streek kenmerkt en de talrijke parken die zich in de gemeente bevinden. Ook hier wordt over nagedacht. Zo is bij de herinrichting van de ‘Zwinduinen en polders’ door de Vlaamse Gemeenschap, in nauw overleg met het gemeentebestuur, op subtiele wijze omgegaan met het aanwezige erfgoed uit een rijke geschiedenis. Zowel in Ramskapelle als bij de pleingehelen in Duinbergen zijn via wedstrijdformules boeiende ontwerpvoorstellen naar voren gebracht.
Deze tentoonstelling geeft een beeld van projecten die in de startblokken staan of in volle studiefase zijn. Boeiende gerealiseerde projecten zoals de brug van Laurent Ney over de Elizabetlaan of het IJzerpark met liefdestuin van Aldrik Heirman en Jan Vercruysse zijn al op het terrein te bewonderen.
Projecten
De nieuwe ziekenhuiscampus
Bereikbaarheid en mobiliteit zijn een hot item. In het kader van de verdere ontsluiting van de haven van Zeebrugge heeft de Vlaamse overheid de studie rond de geplande ‘missing link’ of AX afgewerkt. Dit infrastructurele project heeft heel wat voeten in de aarde gehad, waarbij het gemeentebestuur steeds heeft aangedrongen op een evenwichtige benadering tussen leefbaarheid en natuurwaarden. De finale resultaten worden toegelicht, samen met de visie van het bestuur op de ‘boulevard Natiënlaan’.
Even belangrijk als het stedelijk landschap zijn het uitgestrekte polderlandschap dat onze streek kenmerkt en de talrijke parken die zich in de gemeente bevinden. Ook hier wordt over nagedacht. Zo is bij de herinrichting van de ‘Zwinduinen en polders’ door de Vlaamse Gemeenschap, in nauw overleg met het gemeentebestuur, op subtiele wijze omgegaan met het aanwezige erfgoed uit een rijke geschiedenis. Zowel in Ramskapelle als bij de pleingehelen in Duinbergen zijn via wedstrijdformules boeiende ontwerpvoorstellen naar voren gebracht.
Deze tentoonstelling geeft een beeld van projecten die in de startblokken staan of in volle studiefase zijn. Boeiende gerealiseerde projecten zoals de brug van Laurent Ney over de Elizabetlaan of het IJzerpark met liefdestuin van Aldrik Heirman en Jan Vercruysse zijn al op het terrein te bewonderen.
Projecten
De nieuwe ziekenhuiscampus
De vzw Gezondheidszorg Oostkust heeft beslist om het AZ O.-L.-V Ter Linden in Knokke-HeistburoII.jpg)
en het AZ Koningin Fabiola in Blankenberge, te centraliseren. Dit gebeurde naar aanleiding van een beleidsoptie van de Vlaamse overheid. Doelstelling van de vzw Gezondheidszorg Oostkust is in de volgende decennia de gezondheidszorg te verzekeren voor de regio Wenduine – Blankenberge – Knokke–Heist – Breskens. Dit wensen ze te doen als regionaal ziekenhuis met een duidelijk accent op de medische samenwerking met het supraregionaal ziekenhuis AZ Sint-Jan in Brugge.
De tijdelijke vereniging AAPROG, Boeckx & partners en BURO II won de ambitieuze wedstrijd van vzw Gezondheidszorg Oostkust voor een nieuw ziekenhuis in Knokke-Heist. Het terrein waarop het ziekenhuis komt is twintig hectare groot. Het nieuwe zorgcentrum omvat een ziekenhuis voor ca. 400 bedden, een revalidatiecentrum, zorghotel, polikliniek, auditoria, publieke evenementenruimte, een parkeerhaven voor ca. 800 auto’s en een helihaven. Het nieuwe ziekenhuis zal zowel origineel, functioneel als toekomstgericht en duurzaam zijn en het landelijke karakter van de omgeving bewaren.
Het nieuwe ziekenhuis zweeft als het ware boven het landschap en wordt tot in de technische ruimtes toe door licht en natuur gedomineerd. De link tussen binnen en buiten, tussen zorgfaciliteiten en publieke ruimtes, is vrijwel naadloos, met als gevolg een uitnodigende en inspirerende omgeving. Het ontwerp is een treffend voorbeeld van ‘levende architectuur’: duurzaam ontwerpen en bouwen met bijzonder oog voor integratie in het landschap, ecologische energie en gebruikte materialen.
De aanpak via een multidisciplinair ontwerpteam betekent het doorbreken van de traditionele aanpak in architectuur en schept een precedent qua open overleg in alle stadia: van ontwerp, planning, bouw, tot ingebruikname en toekomstige evolutie. Het ontwerpteam doorbrak de traditie van ziekenhuizen als functionele dozen met steriele ruimtes, en richtte zich op een harmonie van medische functies, persoonlijke geruststelling en sociale interacties.
Het project Duinenwater
buroII.jpg)
en het AZ Koningin Fabiola in Blankenberge, te centraliseren. Dit gebeurde naar aanleiding van een beleidsoptie van de Vlaamse overheid. Doelstelling van de vzw Gezondheidszorg Oostkust is in de volgende decennia de gezondheidszorg te verzekeren voor de regio Wenduine – Blankenberge – Knokke–Heist – Breskens. Dit wensen ze te doen als regionaal ziekenhuis met een duidelijk accent op de medische samenwerking met het supraregionaal ziekenhuis AZ Sint-Jan in Brugge.De tijdelijke vereniging AAPROG, Boeckx & partners en BURO II won de ambitieuze wedstrijd van vzw Gezondheidszorg Oostkust voor een nieuw ziekenhuis in Knokke-Heist. Het terrein waarop het ziekenhuis komt is twintig hectare groot. Het nieuwe zorgcentrum omvat een ziekenhuis voor ca. 400 bedden, een revalidatiecentrum, zorghotel, polikliniek, auditoria, publieke evenementenruimte, een parkeerhaven voor ca. 800 auto’s en een helihaven. Het nieuwe ziekenhuis zal zowel origineel, functioneel als toekomstgericht en duurzaam zijn en het landelijke karakter van de omgeving bewaren.
Het nieuwe ziekenhuis zweeft als het ware boven het landschap en wordt tot in de technische ruimtes toe door licht en natuur gedomineerd. De link tussen binnen en buiten, tussen zorgfaciliteiten en publieke ruimtes, is vrijwel naadloos, met als gevolg een uitnodigende en inspirerende omgeving. Het ontwerp is een treffend voorbeeld van ‘levende architectuur’: duurzaam ontwerpen en bouwen met bijzonder oog voor integratie in het landschap, ecologische energie en gebruikte materialen.
De aanpak via een multidisciplinair ontwerpteam betekent het doorbreken van de traditionele aanpak in architectuur en schept een precedent qua open overleg in alle stadia: van ontwerp, planning, bouw, tot ingebruikname en toekomstige evolutie. Het ontwerpteam doorbrak de traditie van ziekenhuizen als functionele dozen met steriele ruimtes, en richtte zich op een harmonie van medische functies, persoonlijke geruststelling en sociale interacties.
Het project Duinenwater
De steden waarvan we het meest houden mengen gebouwen met verschillende functies zoals residentieel, commercieel, handel en ontspanning. Vanaf het begin is Duinenwater ontworpen
met deze principes van een traditionele, ‘menselijke’ buurt.Steden gaan over mensen en de bedoeling van Duinenwater is om duurzame plekken te creëren: op menselijke maat, robuust met prachtige pleinen en gebouwen, afwisseling en keuze, een gevoel van plaats om erbij te horen, met de kans van de verrukking en de verbazing.
Soms wordt een langzame gebogen laan als metafoor gebruikt voor een betere manier van leven. Het is een manier van leven ontworpen om mensen uit hun auto’s te halen en te laten deelnemen aan het gemeenschapsleven. Het is een manier van leven in harmonie met de buren en de omgeving. Een buurt en een gemeenschap creëren is meer dan plaats delen. In gemeenschap leven is elkaar begroeten, samen eten en gevoelens delen, wijn drinken, parasols en banken.
Duinenwater stimuleert je om de buren te ontmoeten in het boothuis aan de vijver en dan terug te wandelen, om een koffie te drinken in de krantenwinkel op het pleintje of om een partijtje golf te spelen. Gemeenschap is wat er gebeurt als mensen tezamen leven, in plaats van net naast elkaar.
Het masterplan, opgemaakt door het gemeentebestuur en het architectenbureau Arcas Groep past de traditionele technieken van stadsplanning toe die hun succes hebben bewezen in Het Zoute en Duinbergen.
Mooie publieke ruimtes en een kleinschalige bebouwing creëren een groene buurt op schaal van de voetganger. De volledige wijk is opgebouwd rondom de bestaande vijver, en de verschillende voet- en fietspaden lopen naar de golf, het stadsrandbos, de Lakeclub, het zwembad, maar ook naar het centrale dorpsplein met de winkels.
Duurzaam ontwerpen betekent dat gebouwen zich integreren met het landschap errond. Gebouwen staan gegroepeerd en brede trottoirs omzoomd met bomen laten de bewoners toe om overal te lopen.
De architectuur weerspiegelt ook een onderliggende humanistische filosofie. Wars van stilistische modes wordt een traditionele soberheid gecultiveerd met een duidelijk natuurlijk karakter. Als duidelijk herkenningspunt en volgens de kusttraditie krijgen de gebouwen hun overdekt terras aan de voorgevel terug. Lichtheid, helderheid, rust zijn de zichtbare kenmerken van de architectuur.
De doelstelling is tweeledig. Een eerste doelstelling beoogt de verdere uitbouw van het toeristisch-recreatief apparaat van Knokke-Heist, met ondermeer aandacht voor ‘all-weather’-infrastructuur zoals een zwembad, openruimterecreatie zoals een tweede golf en stadsrandbos met fiets- en wandelpaden, speel- en ligweiden, mountainbikeroutes en paardeninfrastructuur. Een tweede doelstelling voorziet in bijkomende woongelegenheden voor verschillende doelgroepen, aangevuld met kantoren, handel, hotel en randparking.
Speerpunt is de realisatie van het gemeentelijk zwembad. Hiervoor is door het Autonoom Gemeentebedrijf voor Stadsontwikkeling of AGSO momenteel een procedure georganiseerd met als doelstelling in het voorjaar 2010 van start te kunnen gaan met de effectieve realisatie. In het najaar van 2009 wordt gestart met de aanleg van de nodige wegenis.
De tweede golfinfrastructuur
De uitbouw van de tweede golf in Knokke-Heist kadert binnen de verdere uitbouw van de toeristisch recreatieve infrastructuur, waarbij de verdere uitbouw van de golfinfrastructuur als topprioriteit wordt beschouwd.
Voor het gemeentebestuur is de realisatie van een 3 x 9 holesparcours essentieel. Golf is
.jpg)
wereldwijd een van de snelst groeiende en meest beoefende sporten, en wordt door alle leeftijden gespeeld. Deze snelle opmars, waarbij zowel kinderen van 5 jaar als personen van 70 jaar leren golfen, brengt met zich mee dat een steeds groeiend aantal golfspelers nog niet de nodige ervaring en expertise heeft om op een moeilijke baan met allure te spelen. Daarom is geopteerd voor een 3 x 9 holesparcours, omdat dit combinaties kan aanreiken afhankelijk van de ervaring van de speler. Het gemeentebestuur van Knokke-Heist wenst op deze manier verder de democratisering van de golfsport in Vlaanderen te bewerkstellingen.Knokke-Heist heeft vanuit verschillende hoeken nood aan extra golfcapaciteit om zijn reputatie en imago in de toekomst te kunnen blijven ontwikkelen. Het voorzien van een tweede golf betekent een versterking van het hotel- en congresgebeuren in Knokke-Heist en vormt een speerpunt in de verdere uitbouw van de toeristisch-recreatieve infrastructuur van deze badstad.
Na goedkeuring door de Vlaamse Regering van de tweede golfinfrastructuur in Knokke-Heist heeft de Schotse golfarchitect Steve Marnoch in samenwerking met Dimitri Van Hauwaert een masterplan uitgewerkt, waarop internationale tornooien kunnen worden georganiseerd. Het masterplan geeft elk parcours een eigen karakter. Zo wordt, aansluitend aan de Putten van Dujardin, een oostelijk parcours ontwikkeld binnen het thema water. Het centrale parcours is als een link ontworpen die een open landschappelijke overgang maakt naar het polderlandschap. Het meest westelijke 9 holesparcours wordt deels geïntegreerd binnen het gegeven van het publieke stadsrandbos. Daarnaast wordt een practice voorzien en een nieuw clubhuis met parking. Aan de Natiënlaan wordt een nieuw congreshotel ontwikkeld in directe relatie tot de nieuwe golfinfrastructuur. Na het doorlopen van de nodige administratieve procedures wordt de effectieve realisatie voorzien in 2011.
Vlaamse Baaien 2100
Het project Vlaamse Baaien 2100 is een bijzonder interessante denkoefening. Het nodigt uit om samen met deskundigen in het vakgebied na te denken over een strategie van kustverdediging. Dit zonder kustverdediging te verengen tot een ‘zeeweringproject’, maar vanuit een geïntegreerde en gefaseerde benadering creatief na te denken over de kansen die de bedreiging van een zeespiegelstijging, ons kan bieden.
Aan de Vlaamse kust bestaat de overgang van zee naar land uit een strandwal, dit is een onderwaterstrand, een tijstrand, een hoogwaterstrand en een duinengordel. In historische tijden lag deze zeewering ettelijke kilometers verder in zee. Ca. 2000 jaar geleden bestond ze uit een opeenvolging van ‘wadden’-eilanden, gescheiden door kreekgeulen met daarachter een slikken- en schorrengebied. Sindsdien heeft de mens de kustvlakte ingenomen: grote gebieden werden drooggemalen, en struiken en bomen werden gerooid, waardoor de natuurlijke zeewering verzwakt werd. Bovendien stijgt de zeespiegel langzaam maar gestaag.
Het verharden van de zeewerende duinen met dijkglooiingen – ongeveer 150 jaar geleden begonnen – verhindert het erosieproces van de voorliggende stranden niet. De Vlaamse overheid, Agentschap voor Maritieme Dienstverlening en Kust (ADK), onderkent het bestaan van een 8-tal zwakke schakels in de kustverdediging, die amper opgewassen zijn tegen een 100-jarige storm. ADK startte een meerjarenstudie waarmee het hoopt op termijn een zeewering te ontwerpen en te realiseren die opgewassen is tegen een 1000-jarige storm. In Zeeuws-Vlaanderen heeft men het veiligheidsniveau op een 4000-jarige storm vastgelegd.
Vlaamse Baaien 2100 is een verkenning gespiegeld naar de horizon 2100 die de kansen en opportuniteit voor een geïntegreerde ontwikkeling van de Vlaamse kust in kaart zet. Kansen om beveiliging te bieden aan het bestaande patrimonium: zeedijken, gebouwen, havens, infrastructuren, … Kansen om opnieuw natuur te ontwikkelen. Kansen om duurzame energiewinning te verwezenlijken. En kansen om urbanisatie, toerisme, havenactiviteiten, pleziervaart en andere zeegebonden activiteiten, zoals visserij, in harmonie uit te bouwen.
Vlaamse Baaien 2100 nodigt uit om samen na te denken en te werken aan een veilige kust, waar het goed is om te wonen en aantrekkelijk te verblijven, waar kansen worden geschapen voor de mens in en met de natuur.
Het initiatief komt vanuit een groep privébedrijven – landschapsarchitecten (ORG uit Mechelen), ingenieurs– en expertbureaus (Arcadis uit Antwerpen, IMDC uit Borgerhout en AT&M Consultants uit De Pinte) en mariene aannemers (DEME uit Zwijndrecht en Ondernemingen Jan De Nul nv uit Hofstade) – die door hun beroepsactiviteiten nauw betrokken zijn bij kustverdediging, milieu, urbanisatie en kustontwikkeling.
Verzandingproblematiek te Heist
Aansluitend op de hierboven aangegeven visie op lange termijn, wordt de huidige verzanding door de realisatie van de strekdam van de zeehaven van Zeebrugge ter hoogte van Heist geschetst. Teneinde een wetenschappelijke inschatting te kunnen maken naar de verdere evolutie toe, is door Waterbouwkundig Laboratorium een studie hieromtrent opgemaakt. Deze studie heeft als onderwerp de morfologische evolutie van de zeebodem in de baai van Heist. Eén van de vaststellingen van het rapport is dat er een snellere ophoging van de zandbank zal plaatsvinden in vergelijking met de rest van de sedimentatiezone. De huidige zandbank kan bij laagwater tot 1 meter boven water droogvallen en bij hoogwater tot 4 meter onder water blijven (gemiddeld 3 meter, bij springtij tot 4 à 4.50 meter).
De Dorpsboomgaard en Speelnatuur in Ramskapelle
De Dorpsboomgaard en Speelnatuur in Ramskapelle
Het project Dorpsboomgaard en Speelnatuur in Ramskapelle kende zijn aanzet binnen de structuurschets op Ramskapelle die opgenomen is in het goedgekeurde gemeentelijk ruimtelijk
structuurplan. Daarbij werd de Noordwatergang, waterloop van 2de categorie, binnen de dorpskern als structurerend gezien. Het openruimtezicht, hiermee samengaand, dient opengehouden te worden. Hierdoor wordt een open groene long gecreëerd die dwars door het dorp slingert, met de Noordwatergang als drager.De haven van Zeebrugge is ambitieus en heeft heel wat plannen. Dat deze plannen in conflict zouden komen met de landschappelijkheid van de vlakke polders en kleinschaligheid van de aanliggende polderdorpen leed geen twijfel. In het kader hiervan heeft het provinciebestuur initiatief genomen om een globale visie uit te werken over de randzone rond de haven van Zeebrugge. Via de gebiedswerking van de provincie kon dit verhaal (financieel) gekaderd worden binnen een Europees project. Na een offertevraag werd de opdracht toegekend aan het studiebureau Fris in ’t Landschap. De verdere uitwerking van deze ‘randzone’ gebeurde in samenwerking met de provincie, stad Brugge, MBZ en gemeente Knokke-Heist. Naast de globale visie van deze ‘randzone’, bestond de doelstelling erin om een aantal concrete speerpunten concreter uit te werken.
Het gemeentebestuur van Knokke-Heist heeft in dit kader gevraagd om de groene long in Ramskapelle verder uit te werken. In Ramskapelle was al geruime tijd een vraag tot inrichten van een polyvalent sportveld. Gelet op de geplande verkavelingen is er ook vraag naar bijkomende speel- en groene ruimte. Het studiebureau Fris in ’t Landschap heeft vanuit de programmatische vragen en binnen de visie van het gemeentebestuur een prachtig concept uitgewerkt van ‘speelnatuur’ – ‘speelplek voor scharrelkinderen’.
Het project behelst een uitgesproken landschappelijk ingreep in twee onderscheiden deelzones. De boomgaard wordt via twee openingen in bestaande tuinmuren publiek toegankelijk gemaakt. In de boomgaard worden een petanqueveld en - beperkt - graspaden aangelegd. Via een voetgangersbrug wordt een link gelegd over de Noordwatergang naar de aanpalende gerealiseerde verkaveling.
In de noordelijke zone wordt een polyvalent sportveld aangelegd in gras, daarbij ‘speelnatuur’ in de vorm van reliëfwijzigingen (gronden die weggenomen worden langs de oevers van aanpalende grachten en die vrijkomen door het inrichten van ondiepe wadi’s). De enige verharding bestaat uit het aanleggen van een fiets- en wandelpad dat de aanpalende verkavelingen zal linken en toegang zal geven tot dit gebied.
De pleingehelen in Duinbergen
In het voorjaar van 2008 koos het gemeentebestuur ervoor om via de formule van de Vlaamse Bouwmeester, de ‘open oproep’, een wedstrijd te organiseren voor de ‘pleingehelen’ in Duinbergen Dit binnen één uitgesproken buitenruimteconcept, met aandacht voor integratie van kunst en verlichting. Dit gegeven tot opwaardering van deze ‘aan de zee gelinkte pleinen’ kadert binnen het groter geheel van de opwaardering van ‘de parelsnoer van pleinen langs de zeedijk’. Het Rotterdamse landschapsbureau WEST 8 werd als winnaar geselecteerd.
In het recente verleden is de realisatie van het Rubensplein, het Lichttorenplein en het IJzerpark al een duidelijke uiting van de visie om een boeiende wandeling te maken langs de zeedijk, en via deze pleinen uit te nodigen het binnenstedelijk gebied te ontdekken.
De pleingehelen in Duinbergen zijn opgespannen tussen het Dir.-gen. Willemspark en het Park 58 ,en bestaan uit het Sint-Michielsplein, het Europaplein, het Manitobaplein, het Joseph Stübbenpark, de Bergdreef en De Wandelaar.
WEST 8 plaatst hun landschappelijke ingreep binnen de eigenheid van het gebied, gekenmerkt door zijn typische topografische conditie waaraan ‘duin-bergen’ zijn naamgeving dankt. WEST 8 vertrekt vanuit de eenvoud van een duin. De natuurlijke duinformatie heeft zich met de tijd aangepast aan de menselijke ingrepen en heeft plaatsgemaakt voor een verdere stedelijke ontwikkeling van het gebied. Door het toevoegen van enkele ‘duinbergen’ wenst WEST 8 de landschappelijke relatie en overgang tussen strand en duin te herstellen. De nieuwe topografie wordt toegankelijk gemaakt door een reeks paden die aansluiten op het weefsel van omliggende straten. Het is mogelijk van op verschillende hooggelegen uitkijkpunten te kijken naar de horizon. De ‘duinbergen’ zijn niet wild, maar juist overzichtelijk, toegankelijk en gecultiveerd. De nieuwe topografie biedt de mogelijkheid eronder een nieuw programma te voorzien, bijvoorbeeld een rotatieparking. De inrichting is flexibel in gebruik voor verschillende gebruikers.
Het Joseph Stübbenpark, de Bergdreef en De Wandelaar vertonen de sterkste hoogteverschillen en worden samengevoegd tot een ‘duinpark’. Het netwerk van openbare ruimtes wordt vervolledigd door de aansluiting van het meer stedelijk ingerichte Sint-Michielsplein – Europaplein en het Manitobaplein. Eenheid in materiaalgebruik en straatmeubilair, die aansluit bij de texturen van de kust, zorgt ervoor dat de verschillende ruimtes als een geheel worden ervaren. De karakteristieke en sculpturale groei van de pinus sylvestris versterkt het duingevoel en de nieuwe identiteit van het gebied. De grillige bomen zorgen voor een steeds wisselend en dynamisch schouwspel.
Momenteel wordt het wedstrijdconcept in overleg met het gemeentebestuur verder verfijnd tot een meer gedetailleerd masterplan, dat begin volgend jaar aan de bewoners van Duinbergen zal worden voorgelegd. De effectieve realisatie wordt door het autonoom gemeentebedrijf voor stadsontwikkeling of AGSO in handen genomen.
Het ZENO-project in de Zwinduinen en -polders
Op 31 december 2006 werd het startschot gegeven voor ZENO, een nieuwe aanwinst in het kader van het Europese LIFE-project. De Europese Commissie startte in 1992 met een ecologisch netwerk, Natura 2000, om kwetsbare soorten en biotopen te beschermen over de
Europese grenzen heen. Om de financiering van dit project mogelijk te maken werd het LIFE-fonds opgericht. LIFE staat voor L’Instrument Financier europeén pour l’Environnement.Het Vlaamse natuurreservaat De Zwinduinen en -polders (222 ha groot duin-, bos- en weidegebied tussen de Knokse wijk Het Zoute en het eigenlijke Zwin) maken deel uit van dit Natura 2000-netwerk. In samenwerking met het Agentschap voor Natuur en Bos (ANB) startte Europa er met het ZENO-project. ZENO is de afkorting voor ‘Zwinduinen Ecologische NatuurOntwikkeling’.
Een rijke geschiedenis heeft in het gebied vele sporen nagelaten: wegen en bunkers van tijdens de wereldoorlogen, een jumpingterrein, een vliegveld en een golfterrein lieten hun sporen na. Vanaf 2003 staat het gebied ingekleurd als Vlaams natuurreservaat.
Het ZENO-project heeft als doel de natuur in de duinen en de overgang tussen duinen en polders te herstellen. Het totale kostenplaatje bedraagt 2 537 060 EUR, waarvan het Agentschap voor Natuur en Bos de ene helft voor zijn rekening neemt en Europa de andere helft. Het project loopt van 31 december 2006 tot 31 december 2010. Het ANB is verantwoordelijk voor de uitvoering van de herstelwerkzaamheden die momenteel in volle uitvoering zijn. Bij de uitvoering van het beheerplan wordt ook de recreatieve waarde van het gebied behouden.
Concreet worden volgende realisaties verwezenlijkt binnen het ZENO-project. De meeste poelen en vochtige duinvalleien zijn de laatste jaren overwoekerd door struikgewas. De struiken worden verwijderd, bestaande poelen worden verdiept en er komen een paar poelen bij. Hierdoor wordt het gebied weer aantrekkelijk voor o.a. de boomkikker, de kamsalamander en de rugstreeppad. Sinds augustus 2008 begrazen duinengeitjes het noordelijke gebied. Hun eetlust zal de verwoekering van struiken en grassen tegengaan en de ontwikkeling van een gevarieerd landschap in de hand werken.
De voorbije eeuw werden exotische bomen aangeplant en putten gegraven in het deelgebied ‘Tobruk’ van het Natuurreservaat. Door die menselijke ingrepen verdween de oorspronkelijke duinvegetatie en verminderde de biodiversiteit. Door rond de putten aangeplante bomen te kappen, ontstaat weer een halfopen landschap en een verbinding tussen twee duingraslanden.
Het zuidelijk deel van de Zwinduinen en -polders is een voormalig schorren- en strandgebied. Sinds de negentiende eeuw is dit gebied door een dijk van de zee afgesneden en ontstonden er weilanden. In de vorige eeuw effende men het oostelijk deel van de Kleine Vlakte om er een vliegveld aan te leggen. Om de oorspronkelijke geulen en het landschap in de Kleine Vlakte te herstellen zijn er afgravingen gepland. Die zullen vochtige milieus doen ontstaan, en de Kleine Vlakte weer aantrekkelijk maken voor waterafhankelijke zeldzame planten en dieren.
De missing link AX (of A11)
De AX werd door de minister van leefmilieu en openbare werken opgenomen bij de meest prioritaire infrastructuurwerken in Vlaanderen, waarbij voor de financiering een PPS-structuur (publiek-private samenwerking) gecreëerd zal worden. Deze hoofdwegverbinding tussen de N31 (Brugge - Blauwe Toren) en de N49/A11 (Westkapelle) wordt beschouwd als een van de zes gedefinieerde missing links op het hoofdwegennet in Vlaanderen.
Hoofddoelstellingen van de AX zijn enerzijds een vlotte verbinding mogelijk te maken tussen de Zeehaven Zeebrugge en het hinterland en anderzijds de toeristisch-recreatieve ontsluiting van de Oostkust te versterken. Deze nieuwe verbindingsweg zal Knokke-Heist verder aanhaken op het internationale netwerk. Door deze nieuwe verbindingsweg zal het vrachtverkeer van de lokale wegen (Dudzelestraat) verdwijnen.
Het geselecteerde tracé op het grondgebied van Knokke-Heist is het resultaat van een intensief planproces waarin plan- en project-MER’s (milieueffectenrapportage), een gewestelijke RUP (ruimtelijk uitvoeringsplan), conceptvarianten, optimalisatiestudies en referentieontwerpen hun plaats hebben gekregen. Voor het project AX is vanaf het begin zeer bewust gekozen voor een integrale aanpak, waarbij verkeerskundige, ecologische, landschappelijke en ruimtelijke aspecten op een volwaardige manier zijn meegenomen. In de keuze van tracé 5 is een evenwicht gevonden tussen de leefbaarheid van Westkapelle en de ecologische waarden van het vogelrichtlijngebied Poldercomplex. Het realiseren van de AX is dan ook meer dan een louter infrastructuurproject. In de zone ten oosten van het Tweelingenkanaal is het integreren van een nieuwe weginfrastructuur een delicate opdracht. De weginfrastructuur mag geen artificiële structuur zijn die het gebied verder onderverdeelt. Bij de uitvoeringsvariant van de AX, met tunnels ter hoogte van de Dudzelestraat en Oostkerkestraat, wordt de continuïteit vanuit de woningen en vanaf het lagere wegennet grotendeels behouden. Het aansluitingscomplex op de N49 wordt conflictvrij in 3 niveaus uitgevoerd. Om de visuele impact in de open polder en ten opzichte van de nabijgelegen woningen te beperken, is gekozen om het onderste niveau verdiept aan te leggen.
De Natiënlaan als groene boulevard
De Natiënlaan is een as in volle ontwikkeling. De Natiënlaan wordt de drager van nieuwe ontwikkelingen: denken we hierbij aan de missing link A11, de nieuwe ziekenhuiscampus en de tweede golfinfrastructuur met congreshotel. Het gemeentebestuur ziet dit als een opportuniteit om het beeld van de Natiënlaan binnen een totaalvisie te herdefiniëren. Aan het studiebureau Tritel en architectenbureau Buro II is gevraagd het verkeerstechnische en het ruimtelijke 
binnen de globale visie in beeld te brengen.
In tegenstelling tot de bekende ‘baanwinkel’s op invalswegen, verkoos het gemeentebestuur hier een groene ‘ontspannen’ boulevard te creëren dat zijn eindpunt kent in het gerealiseerde Maurice Lippensplein. De boulevard Natiënlaan doet de kuststad Knokke-Heist starten aan het ‘markant verkeersplein’ in Westkapelle. Elementen van beide werelden, polder en kust, zijn op het tracé aanwezig onder de vorm van knotwilgen en kustvegetatie (duingras). De heraanleg van het M. Lippensplein als een groene inkomfoyer kadert zich volledig binnen deze visie.
De Natiënlaan wordt een hedendaagse loper met klasse, waarop het gevoel van vakantie en het op weg zijn naar de weidse zee primeert. De gemeenschappelijke drager die over het tracé van de laan wordt gelegd, bestaat uit een laag wuivend helmgras. De laan wordt gestructureerd door het gebruik van slechts twee boomsoorten. Het bomendak aan het stationsplein wordt doorgetrokken langs de zijbermen. Deze strakke ritmering van opeenvolgende hoogstambomen gaat gepaard met de aanplant van een uniforme lage beplanting tussen het publieke en private domein. De middenberm wordt beplant met knotwilgen, dit op een minder regelmatig patroon.
Het wordt niet enkel een boulevard voor gemotoriseerd verkeer; ook wordt een fiets- en wandelboulevard ontworpen door zowel oostelijk als westelijk naast de rijwegen brede tweerichtingsfiets- en -wandelassen te voorzien. Op het kruispunt van de Natiënlaan met de Kalvekeetdijk wordt een rotonde aangelegd waarbij het fietsverkeer een eigen verdiept knooppunt krijgt zonder in conflict te gaan met het autoverkeer.
Een kunstwerk–toren met een imaginair panoramisch landschap
binnen de globale visie in beeld te brengen.In tegenstelling tot de bekende ‘baanwinkel’s op invalswegen, verkoos het gemeentebestuur hier een groene ‘ontspannen’ boulevard te creëren dat zijn eindpunt kent in het gerealiseerde Maurice Lippensplein. De boulevard Natiënlaan doet de kuststad Knokke-Heist starten aan het ‘markant verkeersplein’ in Westkapelle. Elementen van beide werelden, polder en kust, zijn op het tracé aanwezig onder de vorm van knotwilgen en kustvegetatie (duingras). De heraanleg van het M. Lippensplein als een groene inkomfoyer kadert zich volledig binnen deze visie.
De Natiënlaan wordt een hedendaagse loper met klasse, waarop het gevoel van vakantie en het op weg zijn naar de weidse zee primeert. De gemeenschappelijke drager die over het tracé van de laan wordt gelegd, bestaat uit een laag wuivend helmgras. De laan wordt gestructureerd door het gebruik van slechts twee boomsoorten. Het bomendak aan het stationsplein wordt doorgetrokken langs de zijbermen. Deze strakke ritmering van opeenvolgende hoogstambomen gaat gepaard met de aanplant van een uniforme lage beplanting tussen het publieke en private domein. De middenberm wordt beplant met knotwilgen, dit op een minder regelmatig patroon.
Het wordt niet enkel een boulevard voor gemotoriseerd verkeer; ook wordt een fiets- en wandelboulevard ontworpen door zowel oostelijk als westelijk naast de rijwegen brede tweerichtingsfiets- en -wandelassen te voorzien. Op het kruispunt van de Natiënlaan met de Kalvekeetdijk wordt een rotonde aangelegd waarbij het fietsverkeer een eigen verdiept knooppunt krijgt zonder in conflict te gaan met het autoverkeer.
Een kunstwerk–toren met een imaginair panoramisch landschap
Een ronde toren van 10 meter hoog en een diameter van 6 meter wordt bij het binnenkomen van het dorp Westkapelle centraal ingeplant op het driehoekige plein begrensd door de Dudzelestraat en de Dorpsstraat. Hij verwijst naar andere bakens in de omgeving, de molens en de kerktorens, en fungeert zo als een monumentale ingreep in de vlakke dorpssite en als signaal voor Westkapelle. Dit artistieke verticale signaal positioneert zich naar de uitgesproken horizontale beweging van de A11. Beide gaan ze een dialoog aan met het landschap.
Dit kunstwerk is in nauw overleg met bewoners van Westkapelle tot stand gekomen, vanuit een zoektocht naar de eigenheid, verleden en toekomst van dit voormalige polderdorp en grenspost. Dit proces is door de vzw ‘de nieuwe opdrachtgevers’ in samenspraak met het gemeentebestuur uitgevoerd.
De ‘inkomhal’ aan de zijde van het dorp is gesitueerd in een bijgebouwtje dat uit hetzelfde materiaal als de toren bestaat en als een toegangspoort fungeert. Via een betonnen wandelpad bereikt men de toren.
De toren is ook een tentoonstellingspaviljoen, waarin een panoramisch landschap te zien zal zijn, opgevat als een grote ronde tafelmaquette, waar de bezoeker letterlijk in kan doordringen. Ze bevat bepaalde referentiepunten gebaseerd op de werkelijke omgeving en toch is het geen letterlijke kopie van de omgeving, maar eerder een imaginaire voorstelling, als wenst de kunstenaar ons de broosheid en tijdelijkheid van landschappen te duiden.
De kunstwerk-toren is opgebouwd uit ronde, roodoranje keramische en geglazuurde kleibuizen. Ze worden gewoonlijk gebruikt als riool- en waterafvoerbuizen. In lengte van 25 centimeter worden ze geschrankt op elkaar gestapeld. De kunstenaar Dirk Zoete vindt het materiaal niet alleen bijzonder mooi en edel om het te verwerken, maar het is ook wel een boeiende gedachte om een kunstwerk te bouwen met een materiaal dat normaal gezien in de grond verdwijnt. Ook het idee om gebakken klei te gebruiken linkt duidelijk de aanliggende kleipolders in het artistieke gebaar. De uitvoering is voorzien in het voorjaar van 2010.
Het bedrijfsverzamelgebouw ’t Walletje
Bij de ontwikkeling van de derde fase van het lokale bedrijventerrein ’t Walletje heeft het gemeentebestuur zowel ruimtelijk als naar programma opnieuw hoge eisen gesteld. Enerzijds werd een maximale optimalisatie van de terreinen voor lokale bedrijvigheid beoogd, anderzijds 
een maximale inbedding in het aanliggende agrarische landschap en aanliggende woonomgeving van Westkapelle. Om voor jonge starters een specifieke bedrijvigheidruimte te kunnen aanbieden, werd binnen de contouren van de derde fase een bedrijfsverzamelgebouw voorzien, bestaande uit een groter horizontaal geleed volume en een verticaal accent.
Het autonome gemeentebedrijf voor stadsontwikkeling van Knokke-Heist, kortweg AGSO, staat in voor de concrete realisatie. Via een wedstrijdformule voor het bedrijfsverzamelgebouw, waarbij de aspecten duurzaamheid en flexibiliteit als belangrijke randvoorwaarden vooropstonden, is het architectenbureau BURO II als winnaar geselecteerd.
Uitgangspunten bij het ontwerp van BURO II zijn het creëren van een landmark, maar ook moduleerbaarheid en flexibiliteit, toegankelijkheid en duurzaamheid. Het gebouw krijgt een voorbeeldfunctie en wordt het symbool en kloppend hart van het bedrijventerrein. Dit project is een voorbeeld wat betreft architecturale kwaliteit, functionaliteit, flexibiliteit, aanpasbaarheid, gebruiksvriendelijkheid, toegankelijkheid, comfort, ruimte- en materiaalgebruik, kortom: duurzaamheid.
Het bedrijfsverzamelgebouw moet onderdak bieden aan een voortdurend veranderende samenstelling van bedrijven. Door gebruik te maken van een logische kolommenstructuur, vaste kernen voor circulatie en technieken, lichte akoestische wanden en een modulaire gevelopbouw, is een plan ontwikkeld dat blijvend mee kan evolueren met de gebruikers. Bedrijfsruimtes krijgen elk een aparte toegang, en indien nodig, een toegang voor vrachtwagens.
Het project Réserve - Zegemeer
een maximale inbedding in het aanliggende agrarische landschap en aanliggende woonomgeving van Westkapelle. Om voor jonge starters een specifieke bedrijvigheidruimte te kunnen aanbieden, werd binnen de contouren van de derde fase een bedrijfsverzamelgebouw voorzien, bestaande uit een groter horizontaal geleed volume en een verticaal accent.Het autonome gemeentebedrijf voor stadsontwikkeling van Knokke-Heist, kortweg AGSO, staat in voor de concrete realisatie. Via een wedstrijdformule voor het bedrijfsverzamelgebouw, waarbij de aspecten duurzaamheid en flexibiliteit als belangrijke randvoorwaarden vooropstonden, is het architectenbureau BURO II als winnaar geselecteerd.
Uitgangspunten bij het ontwerp van BURO II zijn het creëren van een landmark, maar ook moduleerbaarheid en flexibiliteit, toegankelijkheid en duurzaamheid. Het gebouw krijgt een voorbeeldfunctie en wordt het symbool en kloppend hart van het bedrijventerrein. Dit project is een voorbeeld wat betreft architecturale kwaliteit, functionaliteit, flexibiliteit, aanpasbaarheid, gebruiksvriendelijkheid, toegankelijkheid, comfort, ruimte- en materiaalgebruik, kortom: duurzaamheid.
Het bedrijfsverzamelgebouw moet onderdak bieden aan een voortdurend veranderende samenstelling van bedrijven. Door gebruik te maken van een logische kolommenstructuur, vaste kernen voor circulatie en technieken, lichte akoestische wanden en een modulaire gevelopbouw, is een plan ontwikkeld dat blijvend mee kan evolueren met de gebruikers. Bedrijfsruimtes krijgen elk een aparte toegang, en indien nodig, een toegang voor vrachtwagens.
Het project Réserve - Zegemeer
In het project Réserve – Zegemeer worden naast een nieuw prestigieus vijfsterrenhotel, twee blokken met 150 luxeappartementen en een ondergronds garagecomplex met 590 parkeerplaatsen opgericht. Daarnaast zal ook de oeverzone van het Zegemeer heraangeleg
d worden. Een wandeling rond het volledige Zegemeer wordt mogelijk doordat het in het nieuwe concept vervolledigd wordt. Het gebouwencomplex is van de hand van het architectenbureau E&L projects.Het resorthotel La Réserve bestaat uit 110 luxueuze kamers, twee restaurants met traiteurdienst, 500 vierkante meter seminariefaciliteiten, een wellnesscentrum en een zwembad op de hoogste verdieping. Hierdoor kan Knokke-Heist opnieuw uitpakken met een luxueus klassehotel.
In de centrale hotelzone wordt een publieke doorgang gerealiseerd die aansluit op het wandelpad rond het Zegemeer richting Scharpoord. Vanaf de bouwhoogte van maximaal 6 bouwlagen ter hoogte van de hotelzone, wordt een trapsgewijze afbouw voorzien tot maximaal 3 bouwlagen. Het elegante U-vormige complex opent zich zo volledig naar de Canadasquare en begrenst zuidelijk statig het Zegemeer.
Als ruimtelijke vertaling van de stedelijke culturele as Casino – La Réserve - Scharpoord wordt op het Zegemeer een sculpturaal element voorzien van Panamarenko dat over het water deze ‘verbindingsas’ symboliseert.
Het Casinoproject
Om ‘een Casino voor de toekomst’ te kunnen ontwikkelen heeft het gemeentebestuur in de periode september 2004 – augustus 2005 een internationale wedstrijd gehouden. Het doel van de wedstrijd was het ontwerpen van een nieuw boegbeeld met internationale uitstraling voor Knokke-Heist. Het gemeentebestuur beoogde daarmee een nieuw baken in te planten binnen de neutrale en veelal banale architectuur van de ‘Atlantic Wall’. Knokke-Heist zou zich daarmee op de internationale lijst van steden plaatsen die zich via een uitgesproken cultureel architectuurgebaar universeel profileren en er daarenboven economisch wel bij varen.
De vele tentoonstellingen en evenementen, de belangrijke kunstwerken in het bestaande Casinogebouw, de zorg om het stedenbouwkundig en architecturaal erfgoed en de impulsen die de gemeente geeft bij de aanleg van de openbare ruimte en de verfraaiing van het stedelijk landschap met een diversiteit aan geïntegreerde kunst en architectuur, getuigen allemaal van de rijke traditie van Knokke-Heist.Het Casinogebouw is voorbijgestreefd, het functioneert niet meer rendabel. De oorspronkelijke architectuur van architect Léon Stynen werd grondig verbouwd. Het kunstzinnige en mondaine gebeuren uit de eerste helft van vorige eeuw is niet meer, de tentoonstellingsruimte heeft haar uitstraling verloren en het romantische beeld van de speelzaal van een Casino is verdwenen. Het Casino is vandaag verworden tot een veredeld lunapark. Het nieuwe ontwerp moet van deze ontmoetingsplek opnieuw een kwaliteitsbestemming maken met een trendy imago.
De als monument beschermde Magrittezaal was een van de belangrijke uitgangspunten van het nieuwe concept. Het creëren van een synergie aan nieuwe functies en de financiële haalbaarheid van het project waren naast het universele architectuurgebaar, belangrijke uitgangspunten bij de wedstrijd.
Als motivatie voor de keuze van Steven Holl – BURO II gaf de voorzitter van de internationale jury, Martin Manning, het volgende aan:
‘The Jury believes that this strategy for the site will provide both Architecture and Viability on, in Vitruvius’s words, ‘Delight’ and ‘Commodity’. The urban planning is right – a point intervention, an iconic beacon – which conserves all the Casino, respects the beach and is integrated into the town. The organisation of the building includes all the necessary functions and is arranged flexibly enough so as to allow the investor to optimise the commercial aspects within a agreed framework. Some aspects of architectural style such as light, scale and the relationship between internal and external are timeless. But some, such as form, detail and construction method develop with time. The aspects of this proposal are both current and achievable. We are confident that the project is realisable and will provide to Knokke-Heist what is wanted’
Het ontwerp is geïnspireerd op een luik van ‘De betoverde wereld’, een onderdeel van het werk van Magritte, dat specifiek gemaakt werd voor het bestaande Casino. In het werk vertelt een zeeschip zijn verhaal aan een omgekeerde zeemeermin. Met veel respect wordt het bestaande Casino, naar een ontwerp van Leon Stynen uit 1925, gerenoveerd en deels gereconstrueerd in zijn oorspronkelijke betekenis: een open huis naar de zeedijk.
Zwevend boven het bestaande Casino wordt een smal en hoog glazen volume gebouwd, van op afstand herkenbaar als een beeld van gigantische zeilen aan twee reuzenmasten.
De trilogie wordt vervolledigd met een hybride poreuze brug (‘de staart’), die het gebouw aan de dijk verbindt met de achterliggende La Réserve en Scharpoord. De witte geperforeerde wanden refereren naar de schubben van de zeemeermin in het kunstwerk.
De openbare ruimte rondom het nieuwe casinocomplex wordt als één geheel behandeld, één ruimte, duidelijk leesbaar als een plek binnen het stedelijk weefsel van Knokke-Heist. Bij het betreden van dit gebied, zij het van op het strand, de dijk, per auto of uit een van de gebouwen, de winkels, het Casino, het hotel, de parking, …, ervaart de bezoeker volop de casinozone. De ruimte rondom het complex is één groot plein, waar stedelijke functies zowel in de gebouwen als in de publieke ruimte errond plaatsvinden.
Het vernieuwde casinogebouw wordt heringericht en aangepast aan de noden van een modern casino, inclusief enkele tentoonstellingsruimten en publieke zalen. De glazen hoogbouw huisvest een hotel met nightclub en wellnesscenter, een verdieping voor de toeristische dienst van de gemeente en een aantal private woonappartementen. Helemaal bovenaan komt een restaurant met uitkijkterras, zodat iedereen kan meegenieten van het prachtige uitzicht over Knokke-Heist, de zee en het hinterland. ‘De staart’ doet dienst als congrescentrum met een aantal commerciële functies en mogelijkheden voor horeca.
Ten aanzien van het initiële wedstrijdontwerp is het ontwerp, op basis van de resultaten van een hoogbouweffectenonderzoek, bijgestuurd. Zo heeft de windtunnel het ontwerp verder gekneed tot een meer compact volume waarbij maximaal rekening is gehouden met de bezorgdheden van de direct omwonenden.
Voor het Casinoproject in Knokke-Heist is een evenwichtig partnership ontwikkeld tussen Steven Holl Architects uit New York met het Belgische architectenbureau BURO II, zowel bij het ontwikkelen van het concept als in de toekomst bij de uiteindelijke uitvoering. De keuze viel op BURO II vanwege de aanwezige competenties en de garantie op continuïteit in aanpak en conceptbewaking. Waar het zwaartepunt tijdens de ontwerpfase in New York ligt, met ondersteuning vanuit Roeselare, zal het tijdens de uitvoering in Roeselare liggen, met toezicht vanuit New York. Het autonoom gemeentebedrijf voor stadsontwikkeling of AGSO zal instaan voor het verdere planproces.
Het historisch onderzoek van het Raymond Lemaire International Centre for Conservation
Door een team van architecten, ingenieurs en historici van het Raymond Lemaire International Centre for Conservation, is een historisch onderzoek uitgevoerd op het Casinogebouw van Knokke-Heist. Het Casinogebouw is gebouwd in 1930 naar een ontwerp van de Belgische architect Léon Stynen (1899 - 1990). De geschiedenis van het casino is zeer specifiek en nauw verbonden met de geschiedenis van het Knokke van de 20ste eeuw. Het gebouw is in de loop van de 80 jaar meermaals verbouwd, waardoor het originele ontwerp niet meer herkenbaar is. Als echte archeologen van moderne architectuur heeft het team het originele gebouw onder de latere toevoegingen opnieuw naar voren gebracht. Het project van Steven Holl en BURO II voorziet in de restauratie van het originele gebouw. De studie brengt dan ook klaarheid in het oorspronkelijke gebouw en vraagt aandacht en zorg voor de intrinsieke waarden van het gebouw.
De ‘Wuivende krabben’ van Panamarenko voor het Zegemeer
De Belgische kunstenaar Panamarenko is van plan om door middel van een sculpturaal element op het water, de culturele as van de site Casino - La Réserve symbolisch te verbinden met de toegang van het Cultuurcentrum Scharpoord. Het kunstwerk Wuivende krabben zal te bewonderen zijn in het Zegemeer, juist voor het nieuwe 5 sterrenhotel La Réserve.
Met de effectieve realisatie van de Wuivende krabben wordt uitvoering gegeven aan een oudere tekening van de internationaal gerenommeerde kunstenaar. De monumentale installatie bestaat uit drie drijvende eilanden uit gevlochten aluminium en een wervelende draaikolk. Als vorm van drie stapstenen in het water symboliseert het werk de link of brug tussen de drie ruimtelijke zwaartepunten van de stedelijke culturele as. De bolvormige archipel met één eilandje met een diameter van 5 meter en twee eilanden met een doorsnede van 10 meter, waarbij de kromming een maximale hoogte van 3 meter zal hebben, kadert zich op natuurlijke wijze binnen de 3 hectare grote waterplas van het Zegemeer.
Op de eilandengroep rusten reusachtige koperen krabben. De sculpturen zijn opgebouwd uit afzonderlijke elementen die mechanisch bewegen op windkracht. Zolang de zeebries waait, zullen de krabben de wandelaars dan ook met hun immense knijpers vrolijk toewuiven.
De transformatie van de stationsomgeving Heist
Net als ondermeer in het Casinoproject, ontworpen door Steven Holl, en het project Heulebrug, ontworpen door Duany en Krier, legt het gemeentebestuur de lat hoog. Hoogwaardige
architectuur en een mix in programmatie dienen de ‘vergeten’ plekken in de stad weer betekenis en dynamiek te geven. Om de globale structuur van de deelgemeente Heist opnieuw een elan en uitstraling te geven, werkt het gemeentebestuur met de strategie van stedelijke stadsvernieuwingsprojecten.Het internationaal gerenommeerde architectenbureau van Zaha Hadid heeft een voorstel gemaakt om de stationsomgeving van Heist te transformeren in een centrale plek in de stad. De spoorwegberm in Heist situeert zich op ca 4 meter hoogte en vormt hierdoor zowel een visuele als fysieke hindernis. Daarnaast is ook de parksite met het als monument beschermde Boerenhof, de site van de voormalige kerk en begraafplaats en het voormalige depot meegenomen in de ontwerpopdracht.
In het ontwerpend onderzoek vertrekt Zaha Hadid van het gegeven dat park en gebouw niet te onderscheiden zijn: park wordt gebouw en gebouw wordt park. Dit alles in één vloeiende beweging. Zo transformeren vier dynamische volumes die parallel aan de spoorweg worden geplaatst de ‘breuk’ van de spoorwegberm tot een bindend stadsdeel. In een tegenbeweging wordt ter hoogte van het voormalige depot een eindpunt gecreëerd.
Even belangrijk aan de ruimtelijk–stedenbouwkundige uitgangspunten is dat het aspect duurzaamheid in alle projecten een wezenlijk onderdeel van de architectuur moet vormen. Daarnaast wordt door het AGSO (Autonoom Stedelijk Stadsontwikkelingsbedrijf van Knokke-Heist), dat deze projecten op de markt zal brengen, ernaar gestreefd dat de projecten zoveel mogelijk selfsupporting zijn. Lucratieve onderdelen in de projecten zullen binnen PPS-structuren de publieke functies, gemeenschapsfuncties en betaalbare woningen moeten helpen dragen.
Momenteel werkt het bureau van Zaha Hadid de plannen verder uit. Op basis hiervan zal in de loop van volgend jaar een ruimtelijk uitvoeringsplan worden opgemaakt en zal door het autonoom gemeentebedrijf voor stadsontwikkeling of AGSO een marktonderzoek uitgevoerd worden.
Een geïnspireerd waterbeheer
Water in al zijn vormen is een rijk thema. Zo heeft het gemeentebestuur samen met het studiebureau Hydroscan en de polderbesturen een integraal waterbeheersplan uitgewerkt waarbij zowel het rioleringsstelsel als het grachtenstelsel in relatie tot elkaar zijn bestudeerd. In het zog hiervan zijn reeds enkele bergingsbekkens uitgevoerd.
Binnen het kader van het omgaan met duurzaamheidprincipes gaan we dieper in op de warmwaterlijn, waarbij water het transportmiddel wordt van warmte, en op de drinkwaterfabriek, waarbij een gesloten gemeentelijk drinkwaterkringloop wordt gerealiseerd.
De warmwaterlijn
Knokke-Heist heeft een huisvuilverbrandingsinstallatie (HVVI) en verbrandt per jaar zo’n 30 000 ton afval. De milieuvergunning verloopt in 2014 en het VLAREM stelt als hervergunningsvoorwaarde dat de warmte, die nu nog de schouw uit geblazen wordt, maximaal moet worden herbenut.
Die warmte omzetten naar elektriciteit bleek economisch niet haalbaar. Nu de prijs van aardolie- en aardgas de laatste jaren gevoelig is gestegen, wordt een oud project plots haalbaar om met die warmte andere gebouwen te verwarmen of ja, zelfs af te koelen.
Het is een doodsimpel principe: met de verbrandingswarmte wordt het water oververhit tot net geen stoom; het wordt via ondergrondse leidingen getransporteerd en dan bij het ontvangende gebouw via een warmtewisselaar overgedragen.
Zowel het oude als het nieuwe ziekenhuis, het nieuwe zwembad als het bedrijvencentrum zullen warmte afnemen. Voor de overige mogelijke aansluitingen moet bijkomend studiewerk uitwijzen of een aansluiting technisch of financieel haalbaar is.
De drinkwaterfabriek
Het Gemeentelijk Waterbedrijf wenst drinkwater te maken uit het Leopoldkanaal. Daartoe wordt de techniek van omgekeerde osmose toegepast. Hierbij wordt het kanaalwater door uiterst fijne membranen geperst. Het resultaat is zuiver water. Het is de bedoeling om zo acht- tot tienduizend kubieke meter drinkwater te maken. Het water wordt vervolgens door toevoeging van mineralen ‘op smaak gebracht’. Met een hardheid van amper 15 Franse graden is het verkregen drinkwater duidelijk ‘zacht’ te noemen. Dit is goed nieuws voor de was- en vaatwasmachines. Het Leopoldkanaal is een afvoerkanaal van het regenwater en grondwater in onze streek. Door dit water te gebruiken om er drinkwater van te maken, wordt de waterkringloop gesloten. De installatie komt op de terreinen van het RWZI aan de Heistlaan.
