De geschiedenis van 100 jaar amateurtoneel in Knokke-Heist

Op 1 september is niet alleen het nieuwe schooljaar begonnen. Ook ging het nieuwe werkingsjaar van start van het Koninklijk Toneelgezelschap in de badstad. Dat staat volledig in het teken van ‘100 jaar toneel in Knokke-Heist’. Het was in 1907 dat in de badstad de eerste aanzet werd gegeven tot de oprichting van een toneelgroep. Door ‘Willen is Kunnen’ werden enige tijd later de eerste ‘concerten’ en toneelopvoeringen gebracht. Na allerlei naamsveranderingen en fusies is uiteindelijk het Toneelgezelschap Knokke-Heist ontstaan. De komende maanden valt er dus veel te vieren. Dat gebeurt met allerlei activiteiten. Naast een academische zitting komt er ook een historische fakkeltocht naar de diverse locaties waar toneel werd gespeeld in de badstad. Verder worden een historische brochure en een speciale kalender uitgegeven. In december en ook in maart van volgend jaar staan voor de 60 leden van de toneelkring uiteraard ook theaterproducties op het programma. Midden december is dat het stuk “Het huis van Bernarda Alba”. In maart 2010 wordt een stuk op de planken gezet dat gebaseerd wordt op de Oscarwinnende film ‘one flew over the cuckoo’s nest’.

De Groei van het Amateurtoneel in Knokke-Heist

WILLEN IS KUNNEN
Al voor 1907 kende men in Knokke de Westkapelse postbode Van Raepenbusch die o.a. muziekles en toneel bracht in de “Tap” in de Smedenstraat. Kamiel Devulder, Leon Verheye, Dujardin trokken zich na een pintje terug en belegden een vergadering om “concerten” te verzorgen bij de gekende Stiffe Baeyens in de Univers. Zo schreef Cyriel Landman b.v. de muziek voor “De Muis” of “De Antiquair”. Het toneel werd getimmerd op biertonnen met decorschermen van A. D’Hooghe en Stiffe Baeyens zelf. Op 28 februari 1907 ontstond het volwaardige toneelgezelschap “WILLEN IS KUNNEN” met als pioniers in het bestuur Arthur D’Hooghe, Frans Desmidt, Cyriel Landman, Frans Vandamme, Camiel Devulder en P. De Jude. In het “Palace Hotel” voerden ze o.a. “Het erfdeel van Tante Belle” op. Daarna ging de toneelgroep naar het “Düsseldorfer Hof” bij Florimond Rombout waarbij de bescheiden opbrengst naar goede werken gingen. Tussen 1914 en 1918 werd het stiller en samen met de fanfare “De Duizenzonen” vormde Willen is Kunnen” de “VERENIGDE TONEELLIEFHEBBERS”. In 1919 kreeg de kring voorzitter Frans Desmidt die later burgemeester en volksvertegenwoordiger werd. De bezetter zorgde er in 1939 opnieuw voor dat er een windstilte voor het Knoks toneel kwam. De operette “Kempische harten” werd b.v. door de Duitsers net voor de première verboden. Op 25 november 1944 zou echter Frans Desmidt in een concentratiekamp van Badgandersheim overlijden.

NOORDERLICHT
De jongeren van “Willen is Kunnen” richtten in 1945 een nieuwe kring op: “NOORDERLICHT” waarbij Jan Aertssen voorzitter werd, Sylvain De Brock secretaris en Omer Waeghe penningmeester die ook samen met Arthur Doossche instond voor de regie met de enthousiaste hulp van mevr. Aertssen-Clinck. Thuishaven was de Monty en vanaf 1955 de Capitole. De kring speelde 3 à 4 stukken (!) per jaar en telde een 200-tal vaste abonnees.

POGEN
In september 1929 ontstond nog een andere toneelkring, nl. “POGEN” met voorzitter Depuydt, secretaris A. Plasschaert, spelleider J. Gielen en bestuursleden R. Cosyn, L. Van Quathem, Walrave en De Ley. In maart 1930 sloot ook Georges Lievens (vader van huidig voorzitster Magda Lievens) zich aan en samen met Eugène Bullynck werd hij de motor, zeg maar de architect van “Pogen”. Tweede voorzitter werd Kamiel Verheye en vanaf 1933 sloten ook dames aan bij de kring, o.a. de zo geliefde Lucie Nollet. Samen met haar man Hyacint (grimeur, decorbouwer en –schilder en zeg maar duivel-doet-al) bloeide “Pogen” verder. In 1934 werd de kring lid van het Algemeen Kristelijk Vlaams Toneelverbond (AKVT, later AWT-NVKT en thans OPENDOEK waarin alle toneelverbonden zijn gebundeld sinds het einde van jaren ’90). Het jaar 1936 werd beloond met een eerste provinciale prijs en het speeljaar 1937-’38 kende als hoogtepunt het familiedrama “Eén die niet geteld wordt”. Nieuwe voorzitter werd de hr. Buytaert, secretaris de hr. Van den Oostende en spelleider Georges Lievens die spreekwoordelijk dag en nacht voor het toneel leefde. Tijdens de oorlogsjaren werd o.a. voor “Winterhulp” gespeeld. Het archief van “Pogen” werd door het inslaan van brandbommen vernietigd. Het is de verdienste van Georges Lievens geweest om de resterende documentatie bij te houden. In 1946 werd in eerste afdeling van de provincie gespeeld. In 1954 vierde “Pogen” het 25-jarig bestaan met de opvoering van Pieter Breughel” met in de hoofdrol Georges Lievens. De laatste voorzitter van “Pogen “ was wijlen Hilaire Muyllaert.

LYRISCH TONEELGEZELSCHAP
Op 6 mei 1953 ontstond uit het Koninklijk Toneelgezelschap “Pogen” het “LYRISCH TONEELGEZELSCHAP” met aan het hoofd Juliaan Paquay die de groep binnen de drie jaar een grote onderscheiding bezorgde onder het voorzitterschap van Albert Vandenbossche, ondervoorzitter Eugène Bullynck en secretaris Raf Declercq. Een tijdje later zou Georges Demeestere het voorzitterschap overnemen. Er werden optredens verzorgd in zaal “Oud Knocke” met gekende operettes als “De Lustige Weduwe” en “De Lustige Boer”.

KONINKLIJK KNOKS TONEELGEZELSCHAP
Op 27 juli 1962 verenigden het Koninklijk Toneelgezelschap Pogen, de Toneelkring Noorderlicht en het Lyrisch Toneelgezelschap zich onder de naam “KONINKLIJK KNOKS TONEELGEZELSCHAP – EENDRACHTIG POGEN DOOR POGEN – NOORDERLICHT – LYRISCH TONEEL”. Voorzitter werd Georges Demeestere, ondervoorzitters Hilaire Muyllaert en Omer Waeghe, penningmeester Freddy Gysel. Er werd opgetreden in de “Capitole” met stukken als “De derde dag” en “Patsy” met bekende regisseurs als Jo Decaluwé, Oswald Versyp, Jaak Vissenaken, Rita Lommée, Bob de Moor, Remi Van Duyn, Guido Cafmeyer, Roger Dewilde en Daniël Muyllaert. Enkele spelers drongen zelfs door tot het beroepstheater: Irène Fensie-Claeys, Hilaire Muyllaert en Magda Lievens.

KONINKLIJK TONEELGEZELSCHAP KNOKKE-HEIST
Door de gemeentelijke fusie in 1971 kreeg de toneelkring haar nieuwe en officiële naam met het bekende logo: “KONINKLIJK TONEELGEZELSCHAP KNOKKE-HEIST”. De toneelgroep bleek echter in 1975 in diepe rouw toen op 5 januari Georges Lievens overleed. Hij speelde mee in zeker 130 stukken en vertolkte meer dan 100 hoofd- en titelrollen. In 1976 werd de cinemazaal “East Side” ingeruild voor het Cultureel Centrum Scharpoord, thans Cultuurcentrum Knokke-Heist genaamd. Het Koninklijk Toneelgezelschap kreeg nieuwe impulsen met o.a. Tony Venneman, Daniël Muyllaert, Annemie Verheye. In 1980 komt de kring in ere-afdeling met “Onder ons” en in 1993 wordt de kring in 2de afdeling opgenomen met het stuk “Harold en Maude” van Collin Higgins in regie van Jan Vercruysse waarbij Irène Fensie-Claeys het bronzen ereplaket van de Provincie West-Vlaanderen kreeg. “Harold en Maude” werd nog eens opgevoerd in december 2001 met viering van Magda Lievens, Irène Fensie-Claeys en Maria Claeys. Eerder al werden in 1997 de toneeljubilea gevierd van Jacqueline Merlevede-Claeys, Monique Gysel-Devulder en Marcel Slabbinck.

In juli 1993 wijzigt het bestuur en wordt Magda Lievens voorzitter in opvolging van Georges Demeestere. Lieve Vlaeminck wordt de nauwgezette penningmeester, secretaris Irène Fensie-Claeys, verantwoordelijke spelers Dirk Van Poelvoorde, verantwoordelijke technische dienst Mathieu Coolen, in januari 1994 vervangen door Rian Van Hee. Voor de relaties met de pers zou voortaan Dominiek Segaert zorgen die in 1981 lid werd van de kring. Het bestuur wordt in 1996 nogmaals gewijzigd waarbij Marc Mortier (secretaris) en Rudy Van Poelvoorde (verantw. relaties techn. dienst) het bestuur versterken en Dirk Van Poelvoorde en Rian Van Hee ontslag nemen. In 1999 namen Freddy Gysel en Georges Demeestere na 40 jaar ontslag uit de kring. Zij werden tijdens het zomerfeest van 26 juni 1999 passende gevierd en kregen een geschenk aangeboden. Het bestuur werd versterkt met Yves Merlevede (verantw. spelers) en Georges Van Coile die ondervoorzitter werd. Na de productie “Moord en doodslag” van december 2004 onderging het bestuur andermaal in 2005 een wijziging. Yves Merlevede werd ondervoorzitter in opvolging van Georges Van Coile. Pascale Monbailliu (2005) en Glenn Jones (2007) vervoegden zich als bestuurslid. Vermelden we ook dat in 2007 zowel de officiële KTKH-website http://www.ktkh.be/ als de virtuele ledenkrant van het KTKH onder de stuwende kracht van Jourik Mortier het levenslicht zagen, een medium dat een bijzonder succes kent. In dat zelfde jaar nam ook Leen Goossens de taak waar van verantwoordelijke kaartenverkoop in opvolging van Maria Claeys die haar sporen in de distributie en opvolging verkoop kaarten meer dan verdiend had.

In 2006 nam Lieve Vlaeminck afscheid als penningmeester en werd ze opgevolgd door Dirk Timmerman. In 2008 keerde ook Georges Van Coile terug naar het bestuur. In 2007 werden ook de zilveren toneeljubilea gevierd van Lieve Vlaeminck, Dora De Roo, Christa Pintelon en Dominiek Segaert. Eind 2009 wordt het gouden toneeljubileum gevierd van voorzitster Magda Lievens en de zilveren toneeljubilea van Dirk Timmerman en Francine Verwee.

In september 2008 verloor de toneelvereniging Jacqueline Claeys (mama van Yves en Luc Merlevede) die ontelbare jaren achter de schermen hard werkte en zorgde voor spijs en drank tijdens de voorstellingen. Met haar aanstekelijk enthousiasme laat ze een grote leegte achter en blijft een grote waarde in het KTKH die haar nooit zal vergeten.

Het Koninklijk Toneelgezelschap Knokke-Heist onderhoudt verder nauwgezet de relaties met het Gemeentebestuur Knokke-Heist, de Cultuurraad, Opendoek en de West-Vlaamse geledingen van het toneel zonder ook de onderlinge vriendschapsrelaties binnen de kring – ook als er niet wordt gespeeld – aan te halen. Getuige hiervan het jaarlijkse souper of de barbecue, het maandelijks aperitief telkens op een andere locatie, maar zeker ook het af en toe organiseren van een culturele uitstap met een link naar het theater. Zo konden we in het verleden al naar Londen (n.a.v. productie “De Muizenval”, de thriller van Agatha Christie in december 1997 toen de kring 90 jaar bestond), Amsterdam en zelfs Rijsel en in het weekend van 19 en 20 september een ledenreis naar de Ardennen. Tot in 2008 deden de serviceclubs “Inner Wheel” en “Soroptimist” telkens voor respectievelijk de 1ste en 2de productie een beroep op de toneelvereniging waarbij de opbrengst van kaartenverkoop voor de première steeds naar één van hun sociale doelen ging.

De toneelproducties van het KTKH in 2009-2010 in Scharpoord

donderdag 10, vrijdag 11 & zaterdag 12 december 2009

Het huis van Bernarda Alba
Door: Federico Garcia Lorca – vertaling: Hugo Claus
Regie & bewerking: Onno van Gelder jr.
50-jarig toneeljubileum Magda Lievens
25-jarig jubileum Francine Verwee & Dirk Timmerman

Bernarda legt haar tweede man te rusten en sluit zichzelf en haar vijf dochters tijdens een lange rouwperiode op. Aan de poort van haar afgesloten landgoed hangt ’s nachts de enige huwbare man van het dorp rond. Wat gebeurt er als meer dan één dochter door haar slaapkamerraam met de knappe jongeling praat? Wat gebeurt er als jaloezie, nijd en vurige Spaanse liefde elkaar onder één dak tegenkomen? Wat gebeurt er wanneer vijf in hun vrijheid beknotte dochters bij de huishoudster te rade gaan en niet bij hun tirannieke moeder?
Nu vele vragen, in december vele antwoorden wanneer U komt kijken naar de opvoeringen van dit prachtige stuk uit de wereldliteratuur. ‘Het huis van Bernarda Alba’ werd geschreven door de Spaanse grootmeester Federico Garcia Lorca (1898-1936)

donderdag 25, vrijdag 26 en zaterdag 27 maart 2010

One flew

Regie en bewerking: Dirk Van den Broeck
Gek toch… hoe zotte acteurs psychiatrische patiënten kunnen verzinnen? Hoe dynamisch gekte zich kan ontwikkelen in hun bizarre hoofden, hoe ze pijn en plezier als geen ander kunnen verbinden. Zot toch… hoe gek psychiaters wel kunnen zijn? Hoe ze zotheid willen verlammen.
Tot een zottere dan zotte zot de bakens verzet en zo de patiënten de fantasie laat herontdekken. Wat doe je dan als gefrustreerde psychiater in de jaren zestig? Hoe grijp je dan in? Wat doe je met een vrije vogel die niet gekooid wilt worden? Drastisch kortwieken dan maar zeker… zoals schopenhauer zei: “viele verlieren den verstand nicht, weil sie keinen haben.” Als uitgangsgegeven koos men de film ‘one flew over the cuckoo’s nest’.