Vlaams minister-president Kris Peeters heeft donderdag het officiële startsein gegeven voor de nieuwe baggerwerken in de vaarweg tussen de Scheldemonding en Antwerpen. Deze derde verdieping van de Westerschelde zal een getij-onafhankelijke vaart garanderen voor schepen met een diepgang tot 13,10m. Rekening houdend met een kielspeling van 12,5%, betekent dit een werkelijke waterdiepte in de vaargeul van 14,7m. Voor het uitvoeren van deze baggerwerken is in 2007 reeds 42 mio euro voorzien. Voor de aansluitende werken zal in 2008 nog ca. 58 mio euro worden vastgelegd. De verruiming van de vaargeul in de Westerschelde is van groot belang voor de verdere economische ontwikkeling in Vlaanderen en Nederland. Dankzij deze verdieping wordt de concurrentiepositie van de haven van Antwerpen, die in belangrijke mate bijdraagt tot de Vlaamse economie en de wereldeconomie, gevoelig verhoogd. De verwachte transportbaten tot en met 2030 ten gevolge van de derde verdieping van de Westerschelde worden geschat tussen 0,7 en 1,1 miljard euro voor Vlaanderen.Ontwikkelingsschets 2010
In het Schelde-estuarium zijn toegankelijkheid, natuurlijkheid en veiligheid tegen overstromen van groot belang. Daarom hebben de Vlaamse en de Nederlandse regering op 11 maart 2005 een Ontwikkelingsschets 2010 voor het Schelde-estuarium vastgesteld. Deze Ontwikkelingsschets geeft op strategisch niveau aan welke projecten en maatregelen moeten worden gerealiseerd om ervoor te zorgen dat de Schelde in 2010 toegankelijk, natuurlijk en veilig is.
Scheldeverdragen
Op 21 december 2005 ondertekenden – met de instemming van de twee regeringen - de toenmalige minister en staatssecretaris van Verkeer en Waterstaat Karla Peijs en Melanie Schultz van Haegen namens Nederland en toenmalig minister van Openbare werken, Energie, Leefmilieu en Natuur Kris Peeters namens Vlaanderen, na een lange periode van voorbereidende studies en onderhandelingen, de volgende vier Scheldeverdragen:
Het verdrag voor de uitvoering van de Ontwikkelingsschets 2010 betreft afspraken over de uitvoering en de financiering van de Scheldeverdieping en de natuurontwikkeling die voor de eerstkomende periode noodzakelijk zijn en biedt de provincie Zeeland de mogelijkheid om namens Nederland de natuurmaatregelen te realiseren.
Het verdrag inzake de samenwerking op het gebied van beleid en beheer in het Schelde-estuarium dient tot versterkte samenwerking tussen de overheden van beide landen op het gebied van toegankelijkheid van de Scheldehavens, de natuur en de veiligheid tegen overstromen.
Het verdrag inzake het gemeenschappelijk nautisch beheer dient tot versterkte samenwerking op dit gebied in het Schelde-estuarium. Dit verdrag is een formalisering van de al bestaande situatie en leidt er toe dat Nederland en Vlaanderen gezamenlijk instaan en verantwoordelijkheid dragen voor de veilige en vlotte afwikkeling van het scheepvaartverkeer. Daartoe wordt de Vlaams-Nederlandse Permanente Commissie voor Toezicht op de Scheldevaart onder meer belast met het opstellen van een veiligheidsplan.
Met het verdrag inzake de ontkoppeling van de loodsgelden komt na meer dan 150 jaar een einde aan de verdragsrechtelijke koppeling van de loodsgeldtarieven tussen Antwerpen en Rotterdam. Het Vlaamse parlement heeft de Scheldeverdragen op 28 februari 2007 goedgekeurd. Eergisteren, 18 december 2007, heeft ook de Tweede Kamer in Nederland deze verdragen goedgekeurd.
Derde verdieping Westerschelde
In uitvoering van het eerste verdrag wordt vandaag gestart met de verdere verdieping van de Westerschelde door een eerste spade in de grond door minister-president en Vlaams minister bevoegd voor de havens Kris Peeters. Een toekomstgerichte en economisch verantwoorde maritieme toegankelijkheid van de Vlaamse zeehavens is één van de belangrijkste beleidsprioriteiten van de Vlaamse regering. De verruiming van de vaargeul in de Westerschelde is noodzakelijk om de concurrentiepositie van de haven van Antwerpen te handhaven. Bovendien is zij van groot belang voor de verdere economische ontwikkelingen in Vlaanderen en Nederland. Het hele gebied vanaf Vlissingen tot 500 m voorbij het Deurganckdok wordt beïnvloed door deze verdieping. De derde verdieping van de Westerschelde bestaat erin een getij-onafhankelijke scheepvaart te garanderen van 13,10 m (thans slechts tot 11,85m). Rekening houdend met een kielspeling van 12,5% komt men tot een minimale gegarandeerde waterdiepte van 14,7 m. Hiervoor dient op elf plaatsen - de zogenaamde drempels - te worden gebaggerd. De eerste fase die vandaag is gestart, bestaat erin de Schelde op Vlaams grondgebied te verdiepen. Omwille van de diepliggende bulkschepen, adviseren de loodsen te starten met het verdiepen van de drempel van Zandvliet. Grote containerschepen (tot 12.000 TEU) zullen na de verdieping ongehinderd kunnen doorvaren naar de haven van Antwerpen tot aan het Deurganckdok. De vaargeul wordt verbreed tot 370 meter vanaf de Europaterminal tot 500 m stroomopwaarts van het Deurganckdok.
Vaargeulverbreding en aanleg zwaaizone
Voor het verbreden van de vaargeul inclusief de aanleg van dezwaaizone in Vlaanderen, wacht men op de start van de natuurbevorderende maatregelen. Het afleveren van de vergunningen voor deze natuurmaatregelen is voorzien in oktober 2008. Hierna kan men beginnen met de dijkaanpassing en het verbreden (inclusief zwaaizone) stroomopwaarts van de Europaterminal tot 500 m stroomopwaarts van het Deurganckdok. Verdiepingsbaggerwerken op Nederlands grondgebied In Nederland kunnen de werken aanvangen na het afleveren van de vergunningen. Vanuit nautisch oogpunt zullen de drempels van oost naar west verdiept worden. Mogelijk wordt deze planning tijdelijk aangepast vanuit het oogpunt van natuurbescherming. Nautici onderzoeken thans welke drempels best eerst worden aangepakt om zo snel mogelijk maximaal te kunnen genieten van de vergrote tijvensters - de tijd waarin dieperliggende schepen kunnen opvaren en/of afvaren. Het einde van de verdiepingswerken van de vaargeul is voorzien eind 2009.
Praktische uitvoering van de verdiepingswerken
Na een Europese offerteaanvraag is de opdracht voor de uitvoering van de baggerwerken op de Schelde vergund aan de Tijdelijke Handelsvereniging Zeeschelde (NV Dredging International NV, NV Ondernemingen Jan De Nul en Baggerwerken Decloedt en Zn.). De planning is erop gericht dat de verruiming van de vaargeul eind 2009 klaar is, zoals overeengekomen tussen Vlaanderen en Nederland. In totaal wordt circa 14 miljoen m3 baggerspecie verwijderd, nagenoeg gelijk verdeeld over de Westerschelde (monding tot aan de Belgisch-Nederlandse grens) en de Beneden-Zeeschelde (Belgisch-Nederlandse grens tot Antwerpen). Op Belgisch grondgebied wordt 7 miljoen m3 specie gebaggerd op de drempels van Zandvliet en Frederik. Op Nederlands grondgebied situeert de baggerinspanning zich vooral in het oosten (drempel van Bath en van Valkenisse), waar meer dan de helft van het volume op Nederlands grondgebied wordt gebaggerd. Bij het storten van de baggerspecie wordt rekening gehouden met de morfologische ontwikkelingen van de Schelde. In Nederland wordt de specie vooral op de plaatranden geborgen, wat aanleiding geeft tot een toename van 50 tot 100 ha nieuwe natuur. Wat de Beneden-Zeeschelde betreft, wordt één derde aan land gebracht als bouwstof voor toekomstige projecten op de Linkerscheldeoever, één derde wordt gestort in de Schaar van Ouden Doel ten behoeve van de zandwinning en één derde wordt hergebruikt voor het opvullen van de diepe putten van de Beneden-Zeeschelde.Samenhang toegankelijkheid, natuurlijkheid en veiligheid tegen overstromingen Het is belangrijk om hier ook de samenhang en gelijklopende voorbereiding van de drie peilers (toegankelijkheid, natuurlijkheid en veiligheid tegen overstromingen) van de Ontwikkelingsschets 2010 te onderstrepen. De Ontwikkelingsschets 2010 dient hierbij als leidraad om deze drie peilers in dit hele verhaal evenwaardig aan bod te laten komen. Op deze manier maakt Vlaanderen ook haar Europese engagementen waar.
Het geactualiseerde Sigmaplan
Voor het luik veiligheid tegen overstromingen wordt aan Vlaamse zijde verdere invulling gegeven aan de beslissingen omtrent het geactualiseerd Sigmaplan. Het geheel van de investeringen voor de realisatie van het Sigmaplan zal finaal resulteren in de gewenste verhoging van de veiligheid tegen overstromingen. Dit gebeurt voornamelijk door lokaal de waterkeringen te versterken in combinatie met het opnieuw "ruimte geven aan de rivier". Binnen het Sigmaplan wordt de hoofddoelstelling van beveiliging tegen overstromingen maximaal gecombineerd met de doelstellingen inzake natuurlijkheid. Hierbij wordt op de verschillende projectlocaties een gebiedspecifieke aanpak gevolgd. Voor verschillende van deze projectlocaties, stroomopwaarts van Antwerpen, start binnenkort de fase van de ProjectMER's.
Het Zwinproject - Het project Hedwige-Prosperpolder
Voor het luik natuurlijkheid wordt onder meer ingezet op twee heel belangrijke projecten voor meer robuuste natuur in het Schelde-estuarium: het Zwinproject en het project Hedwige-Prosperpolder. De Ontwikkelingsschets 2010 legt de uitbreiding met minstens 120 hectare zoute slikken, schorren en kreken van het getijdenonderhevig natuurgebied Het Zwin op als één van de maatregelen voor een meer natuurlijke Westerschelde. Begin 2007 werd voor het Zwinproject het kennisgevingsdossier van het internationale Vlaams-Nederlands milieu-effectenrapport goedgekeurd. De verschillende alternatieven worden nu verder onderzocht in het milieu-effectenrapport. Dit rapport zal in mei 2008 voor goedkeuring worden ingediend bij de bevoegde Vlaamse en Nederlandse diensten. Na goedkeuring wordt het dan voorgelegd worden aan de Vlaamse Regering voor het vastleggen van het voorkeursalternatief. De volgende stap is de opmaak van het gewestelijk ruimtelijk uitvoeringsplan en de uitvoering van de Nederlandse Rijksprojectenprocedure. Gelet op de tijd die voor beide procedures wettelijk vereist is, zal langs Vlaamse kant de stedenbouwkundige vergunning kunnen worden aangevraagd in 2009. De start van de werken is gepland in de tweede helft van 2009. De inrichting van het intergetijdengebied in de Hedwige- en het noordelijke deel van de Prosperpolder is tevens één van de prioritaire projecten van het geactualiseerde Sigmaplan. Binnen dit project wordt extra ruimte gegeven aan de Schelde door het landinwaarts verplaatsen van de Scheldedijk. Het nieuwe intergetijdengebied ligt op de grens tussen de provincies Oost-Vlaanderen en Zeeland, vlak bij het verdronken Land van Saeftinghe. De stedenbouwkundige vergunning voor de werken op het grondgebied van Vlaanderen is ondertussen aangevraagd. De aanbesteding heeft plaats gevonden. In het voorjaar van 2008, van zodra het gewestelijk ruimtelijke uitvoeringsplan is goedgekeurd en de stedenbouwkundige vergunning verleend is, zullen deze werken van start kunnen gaan.
Kostprijs en return
Voor het uitvoeren van deze baggerwerken is in 2007 reeds 42 mio euro voorzien. Voor de aansluitende werken zal in 2008 nog ca. 58 mio euro worden vastgelegd.Voor Vlaanderen, Nederland en Europa samen worden de verwachte transportbaten tot en met 2030 ten gevolge van de derde verdieping van de Westerschelde geschat tussen de 2,6 en 3,9 miljard euro. Voor Vlaanderen alleen wordt dit geschat tussen 0,7 en 1,1 miljard euro. “Er bestaat een zeer scherpe concurrentie tussen de havens wereldwijd. De verruiming van de vaargeul in de Westerschelde is van groot belang voor de verdere economische ontwikkeling in Vlaanderen en Nederland. Als minister bevoegd voor het Vlaamse havenbeleid is het mijn opdracht dat de haven van Antwerpen aantrekkelijk moet blijven voor de internationale hoofdkwartieren die belangrijke beslissingen nemen inzake trafieken en bestemmingen. Deze historische verdieping zorgt er mee voor dat de haven van Antwerpen wereldwijd op de kaart zal staan als haven die vlot toegankelijk is voor de nieuwste generatie schepen,” aldus minister-president Kris Peeters.
